Aktar: Dadgehê rola xwe lîst
Bati: Di cînayetên polîtîk de necezakirin bû kevneşopiyek

  • rojane
  • 09:54 16 Hezîran 2024
  • |
AMED - Yek ji parêzerên Tahîr Elçî Mehmet Emîn Aktar, anî ziman ku dadgeha biryara beraetê da ne di bin zextê de ye û rola xwe lîstiye. Serokê Weqfa Tahîr Elçî Mahsûm Bati jî anî ziman ku di cînayetên polîtîk de necezakirin bûye kevneşopiyek. 
 
Doza derbarê qetilkirina Serokê Baroya Amedê yê berê Tahîr Elçî ku di 28’ê mijdara 2015’an de li ber Mînareya Çar Ling hatibû qetilkirin de hatibû vekirin bi necezakirinê encam girt. Di danişîna 12’ê hezîranê de hate lidarxistin de derbarê 3 polîsan de biryara beraetê hate dayîn. Yek ji parêzerên doza Elçî Mehmet Emîn Aktar û Serokê Lijneya Rêveberiya Weqfa Tahîr Elçî Mahsûm Bati pêvajoya dozê ji Ajansa me ya Mezopotamyayê (MA) nirxandin. 
 
AKTAR: HSK’Ê GILÎ HÊJAYÎ NIRXANDINÊ NEDÎTIN 
 
Mehmet Emîn Aktar bi bîr xist ku Elçî bi salan li dijî polîtîkayên necezakirinê têkoşiya ye û anî ziman ku kesên bi bandor an bi sirgunan an bi girtîgehan an jî bi kuştinê ji holê tên rakirin û tê xwestin çavên civakê bê tirsandin. Aktar, bal kişand ku ji ber vê yekê derxistina holê ya cînayetên jê re dibêjin “kiryarên nediyar” karekî gelek zehmet e û wiha got: “Ji ber ku hûn ji kesên cînayet kirine dixwazin ku lêkolînê bikin û cînayetê ronî bikin. Ev ne pêkan e. Tişta mirov pê diêşe jî kuştina kesekî bi salan di vê rêyê de ked daye bi necezakirinê encam bû.”
 
Aktar, qala pêvajoya lêpirsîna piştî kuştina Elçî hate bi rê ve birin kir û ev tişt gotin: “Me li Lijneya Dadger û Dozgeran (HSK) giliyê dozgerên ku lêpirsînê bi rê ve dibirin kirin. HSK’ê gilî hêjayî lêkolînê nedîtin. Li ser vê yekê me îtîrazî Lijneya Giştî kir. Biryara Lijneya Giştî jî vê hefteyê hate teblîxkirin û hate redkirin. An ku ji dadgerê biryar daye re dibêje ‘Mereq neke ez li pişt te me’. Esas ev peyameke. Ji bilî dozgerê lêpirsînê dimeşîne, dozgerekî din bi manîpulasyona vê lêpirsînê, guhdarîkirina li îtirafkaran û çêkirina belgeyên sexte re hewl dide vê bûyerê ji dewletê dûrxîne. Dema mirov ji vê hêlê ve nêrî biryar sîstematîk e û bi biryareke navendî pêk tê. Heta ku ew mekanizmaya biryarê neyê guhertin di van cînayetan de cezakirin gelek zehmet e, heta nepêkan e.”
 
‘DADGEHÊ ROLA XWE LÎST’ 
 
Aktar, bi bîr xist ku dema Elçî serokê Baroyê bû û li pêşberî kamerayan banga aştiyê dikir hate qetilkirin û da zanîn ku Elçî bi têkoşîna li dijî necezakirinê re mirovekî sembol bû. Aktar, bi lêv kir ku dadgeh di bin tu zextan de nebû, berovajiyê wê rola ku di mekanîzmayê de kete ser wê lîst û got: “Ji ber wê yekê hewce nake ku kes fermanê bide. Di vê mekanîzmayê de rola herkesê heye. Ev biryar ji aliyê kurdan ve bêbaweriya li daraz û hiqûqê bi pêş ve dibe. Ji bo ku ev nêrîn were deşîfre kirin divê saziyên hiqûqê û parêzer ji xwe re rêyeke nû bibînin. Heke wekî din li dijî we dewleteke bi hêz heye. Mafên mirovan li her derê ku otorîte lê heye tê binpêkirin. Meseleya bingehîn ew e ku li dijî necezakirinê têkoşîn bê dayîn. 
 
‘HEDEF TAHÎR ELÇÎ BÛ’ 
 
Serokê Weqfa Tahîr Elçî Mahsûm Bati jî got ku “Ji bo mirov bizane çima Tahîr Elçî hate kuştin divê lê binêre ku ka kî ye” û da zanîn ku Elçî ji salên 90’î ve li dozên cînayetên kiryarên nediyar, valakirina gundan û dozên îşkenceyê nêriye. Bati diyar kir ku ne cihê matmayînê ye ku parêzerekî wiha bibe hedef û got: “Sedemê bingehîn ku Elçî bû hedef beyanên wî yên di serdema qedexeya derketina kolanan a ‘em operasyonan’ naxwazin bûn.” 
 
‘HETA KU HÛN DELÎLAN KOM NEKIN NIKARIN CÎNAYETÊ RONÎ BIKIN’ 
 
Bati, destnîşan kir ku cînayeta Tahîr Elçî cînayeteke polîtîk e û bi lêv kir ku ji ber vê yekê faîl tên veşartin û delîl ji holê hatin rakirin. Bati, da zanîn ku ji kêliya ewil a bûyerê ve daxwaza komkirina delîlan kirine û diyar kir ku hin delîlên wan bi xwe pêşkeşî dozgeriyê kirin ji holê hatin rakirin. Bati, bal kişand ku dosyayê hêdî hêdî ber bi necezakirinê ve dibin û wiha domand: “Piştî çend danişînan me fêm kir ku dozger û dadgeh dixwazin vê dosyayê bêceza bihêlin. Biryareke ku em li bendê bûn bû. Hûn nikarin bêyî tu delîlan kom bikin û bi rakirina ji holê ya delîlên heyî cînayetekê ronî bikin. Ku ev cînayet cînayeteke polîtîk be hûn qet ronî nakin.”
 
‘XWESTIN WEKE KIRYARÊN NEDIYAR BIHÊLIN’ 
 
Bati, anî ziman ku 12 saniyeyên dîmenên ku polîsan kişandine winda ne û hate îdiakirin ku kameraya kargeha ku cihê bûyerê dikişîne naxebitin û got: “Dema hûn van hemû rasthatina tînin bahev, hûn bi rehetî fêm dikin ku ev bûyer plankirî ye û cînayeteke polîtîk e.” Bati, îşaret kir ku keşfa cihê bûyerê di cînayeta Elçî de nehate kirin û wiha dirêjî da axaftina xwe: “Nekirina vê jî esas nîşan dide ku dadgehê hewl dida çi bike. Dîsa serokwezîrê demê Ahmet Davûtoglû got ku ev sûîqesteke siyasî ye. Ne pêkan e ku kesekî serokwezîr ji vê bûyerê agahdar nebe. Dîsa di dosyayê de hin nameyên îxbarê hene. Mînak yek ji wan nameyên îxbarê bûyerê bi hemû berfirehiya wê re vedibêje. Di nameyê de wiha tê gotin ‘Roja bûyer qewimî saet di 2’yan de li Midûriyeta Polîsan a Sûrê civînek tê kirin û li wir dîmen tên birîn û delîl ji holê tên rakirin’ Dema hûn van tiştan hemûyan bînin cem hev derdikeve holê ku dixwazin dosyayê weke kiryarên nediyar bihêlin.”
 
‘TÊKOŞÎNA HIQÛQÎ DÊ BIDOME’ 
 
Bati, da zanîn ku di dosyayên ku polîtîkaya necezakirinê tê meşandin de faîl tu caran nayên cezakirin û darizandin bi salan berdewam dikin û wiha pê de çû: “Di dosyaya Tahîr Elçî de heman tişt çêbû. Di dawiya darizandina bi salan domkir de faîlan beraet kir, dosya bi necezakirinê bi dawî bû. Dadgehên ku diviyabû edaletê pêk bînin, edalet pêk neanîn û êşa malbatê careke din nû kirin.”
 
Bati, bi lêv kir ku necezakirina cînayetên polîtîk bûye kevneşopiyek û destnîşan kir ku ji bo ku dosya binecezakirinê encam negire dê têbikoşin. Bati herî dawî got ku ji ber “binpêkirina lêpirsîna bibandor” dê serî li Dadgeha Destûra Bilind (AYM) bidin heke ji wir biryara binpêkirinê neyê dayîn dê serî li Dadgeha Mafên Mirovan a Ewropayê (DMME) bidin. 
 
MA / Rûkiye Adiguzel
 

Sernavên din

16/07/2024
09:00 ROJEVA 16'Ê TÎRMEHA 2024'AN
00:38 Li Pîranê welatiyek di êrişa çekdarî de hat kuştin
15/07/2024
23:40 Ciwanên Geverê ji bo 14'ê Tîrmehê daketin kolanan
22:35 Nobeda dijqeyûm a Stenbolê: Bi înkarkirina îradeyê pirsgirêka kurd çareser nabe
21:40 Zarokên dilîstin û hatibûn binçavkirin hatin berdan
20:48 Hevşaredar Zeydan û Uzunay serdana Îmamoglû kirin
20:21 Koma 6'emîn nobedê dewr girt: Qeyûm talan e
20:11 Ekolojistan li Amedê nerazîbûn nîşanî pêşniyarqanûna kuştina heywanan dan
17:34 Li Îzmîrê şewata daristanê: 3 kes mirin
17:22 Li Cizîrê 4 zarok hatin binçavkirin
17:02 IFJ’ê ji bo rojnamevan Mîrza bang li Tirkiyeyê û Iraqê kir
16:45 ‘Ji bo ku polîtîkayên şer bi dawî bibin tecrîdê rakin’
15:44 DEM Partî li dijî Paketa Darazê ya 9’emîn derket û şerh danî
15:33 Şewirmendê Ewlehiya Neteweyî yê Iraqê bi Talabanî re civiya
15:07 Dayikan bang kirin ku 9 kesên hatine girtin bên berdan
15:02 DEM Partiyê bangî 2 wezaretan kir: Têkildarî Îmraliyê daxuyaniyê bidin
14:24 Zarokên wesayîtê lêxistibû jiyana xwe ji dest dan
14:10 Partiya Komunîst a Iraqê: Divê êriş demildest bên rawestandin!
13:33 ‘Iraq dikare êrişên dewleta tirk bibe Laheyê’
12:43 Sînorê birçîtiyê bû 19 hezar ê xizaniyê jî derket 65 hezar lîreyan
12:15 Şewirmendê Ewlehiya Neteweyî yê Iraqê Erecî li Silêmaniyê ye
11:10 Li Mûsilê gora komî hate dîtin
11:06 MYK ya DEM Partiyê civiya
11:05 Li Amedê êrişên li dijî kargehan: Dewlet araste dike
10:17 Dewleta tirk navendên gundan bombebaran kir
10:17 AYM’ê xwest doza îstîsmarkirina zarokê dîsa bê lidarxistin
10:13 Parastvanê Seyît Riza: Şah Îsmaîl
09:55 Li Amediyeyê liv û tevgereke zêde ya leşkerî heye
09:55 Êrişên Tirkiyeyê yên li dijî Bakur û Rojhilatê Sûriyeyê dê li NY’ê bên nîqaşkirin
09:49 Şanar Yurdatapan: Divê rewşenbîr bibin yek û li dijî şer bisekinin
09:12 ‘Pêlavên ku berê diçûn çopê ji ber krîza aboriyê tînin tamîrê’
09:11 Bariyerên qeyûm bûn sedema mirina çûkan
09:07 Ditirsin bikevin malên xwe yên ji ber lehiyê xerabûne
09:03 'PDK û dewleta tirk li Şengalê sîxurtiyê li xebatkarên çapemeniyê ferz dikin'
09:02 Rojnamevan Seyda: PDK, bi çeteyên DAIŞ’ê re di heman mewziyê de ye
09:00 ROJEVA 15'Ê TÎRMEHA 2024'AN
08:44 Cenazeyê Ogmen li Geverê hate veşartin
08:30 Ji bo 6 bajaran hişyariya bikoda zer
08:26 Xwebûn bi manşeta ‘Kî difiroşe, kî diparêze?’ derket
08:14 Li Semsûra mirina biguman a zarokekê
14/07/2024
22:45 Cenazeyê Ogmen radestî malbata wî hate kirin
21:08 Li Rihayê tûrnûvaya fûtbolê ya Gulistan Dokûyê dest pê kir
20:58 Rêxistinên ciwanan ‘zincîra edaletê’ çêkirin: Em ê hesaba Pirsûsê bipirsin
20:21 Êrişî Eyn Îsayê hate kirin: Welatiyek hate qetilkirin
19:32 Di keleka geştê ya şewitî de 4 kes birîndar bûn
19:24 Li Wanê zarokek di golê de xeniqî
18:05 Cenazeyê 2 ciwanên di golê de windabûn hatin dîtin, yek jî hate rizgarkirin
17:44 Li Antalyayê 4 kes hatin binçavkirin
17:35 Berxwedêrên Rojiya Mirinê ya Mezin hatin bibîranîn
17:10 Ji 29 kesan 15 kes hatin binçavkirin
16:25 Arşîva Çapemeniya Azad êdî li ser dijîtalê ye
16:00 Li Amedê ji bo avakirina ‘Serokatiya Daîreya Astengdaran’ biryar hat dayîn
15:35 Çalakiya ‘Deng bide azadiyê’: Heta tecrîd radibe dê têkoşîn bidome
15:25 Li Amedê bertek nîşanî pêşnûmeqanûna ‘kuştina’ ajalan dan
15:25 Rojnamegerên êriş dişopandin hatin binçavkirin
14:44 Ji ber êrişên li dijî kafeyan 3 kes hatin girtin
14:34 Mûstafa Yaşar ê ji sedî 68 astengdar hate girtin
14:16 DEM Partî: 14’ê Tîrmehê navê têkoşîna wekhevî û azadiyê ye
14:04 Komxebata Jin û Aboriyê bi dawî bû
12:46 Derket holê ku kesê li dijî Trump sûîqest kirî ji Komarparêzan e
12:46 Parêzer Devedjian: Divê CPT têkildarî tecrîda li Îmraliyê daxuyaniyê bide
11:02 Amirî: Divê Tirkiye hêzên xwe ji xaka me vekişîne
10:58 Ji jinên Gomî gaveke mînak
10:33 Kovara Jinê vê hefteyê cih da komkujiyên Hîzbûllahê
10:15 Cenazeyê dayika li ber ava çem ketibû hate dîtin
09:49 Di mitîngê de li dijî Trump êrişa çekdarî hat kirin
09:46 'Odeyên qanehkirinê' yên li navendên paşveşandinê di rojeva NY'yê de ne
09:30 Ji şahidên serdemê Şeremet: Em bi ruhê 14’ê Tîrmehê dikarin pêş bikevin
09:26 Ji parêzera Çîftçî ya du caran hat girtin banga têkoşîna hevpar
09:04 Xwişka Alî Çîçek: Biçûk bû, lê dilmezin bû
09:04 Çiya û gundên herêma Botanê bost bi bost tên talankirin
09:04 Şaredariya Cizîrê ji bo welatî nexeniqin tîmek avjeniyê wezîfedar kir
09:04 Gelo li Îranê guherîn pêkan e?
09:04 Rojnamevan Mîrza: Dewleta tirk bi çêkirina diwaran sînorên xwe diyar dike
09:01 ROJEVA 14'Ê TÎRMEHA 2024'AN
13/07/2024
21:48 Li Bilêxşê 9 kes hatin girtin
21:43 Cizirî li dijî tayinkirina qeyûm meş
20:11 Rojnamevan Topaloglû hat girtin
18:50 Li Mêrdînê 2 cenaze anîn morgê
18:47 Li Sîlopiyayê mirineke biguman
16:30 Rêxistinên ciwanan 33 qurbaniyên Komkujiya Pirsûsê bibîr anîn
16:20 Rojnamevan Sadik Topaloglû sewqî edliyeyê hat kirin
15:53 Li Mêrsînê berxwedêrên 14’ê Tîrmehê hatin bibîranîn
15:21 Şaxên ÎHD'ê: Bila girtiyên nexweş bên berdan
15:05 Platforma Bajêr: Em ê destûr nedin ku êrişî çand û jiyana me bikin
14:38 Bi girseyî serdana şîna Numaş hat kirin
14:17 Îsraîlê êrişî wargeha Filistîniyan kir: Bêhtirî 100 kuştî û birîndar hene
14:06 Çalakiya Dayikên Şemiyê: Ez neviya Şemiyê me û li Galatasarayê mezin bûm
13:57 3 kesên ku êrişî kafeyan kiribûn hatin binçavkirin
13:50 Xizmên Windayan: Wê têkoşîna me ji bo windayan me bidome
13:09 Erdogan û Esad dê li Bexdayê hevdîtinê bikin
12:56 Di binçavan de xwendina ‘Sirûda Îstîklalê’ lê hat ferzkirin
11:18 Jin li ser polîtîkayên şerê taybet nîqaşan dikin
11:13 Uçar: Em bang dikin ku demildest dawî li dagirkeriyê bê anîn
11:09 Li Silêmaniyê sê çeteyên DAIŞ’ê hatin girtin
10:54 33 qurbaniyên Komkujiya Pirsûsê dê di salvegera 9’emîn de bên bibîranîn
10:28 Qedexeya li Kerboranê bi dawî bû
10:12 Cerdevan tevî gefan jî bi biryar in ku beşdarî operasyonê nebin
10:07 Berxwedana 14'ê Tîrmehê: Çarenûsa vî gelî wê demê hat guherandin
09:57 Ji bo 14'ê Tîrmehê stranek çêkir: Berxwedana li wir bû berxwedaneke civakî