‘Sererastkirina qanûnî ya ji bo mafê hêviyê gaveke bivênevê ye'

img

AMED - Endamê OHD'ê Diyar Çetedir diyar kir ku ji bo pêvajo bi pêş bikeve divê azadiya fizîkî ya Abdullah Ocalan bê misogerkirin û bi civakê re hevdîtinê pêk bîne û got ku divê di mijara "mafê hêviyê" de demildest gav bên avêtin.

Gengeşeyên li ser pêvajoya piştî “Banga Aştî û Civaka Demokratîk” a di 27’ê Sibatê de ji aliyê Rêberê Gelê Kurd Abdullah Ocalan ku 26 sal in di bin şert û mercên giran ên tecrîdê de li Girtîgeha Tîpa F a Ewlekariya Bilind a Îmraliyê tê girtin, didomin. Yek ji gavên divê bên avêtin jî sererastkirinên qanûnî yên ji bo "mafê hêviyê" ne. 
 
Tevî biryara Dadgeha Mafên Mirovan a Ewropayê (DMME) ya di sala 2014'an de jî dewlet 11 sal in tu gav neavêtiye û li gel vê li Kurdistan û Tirkiyeyê gelek derdor ji bo vê bang dikin. 
 
 
Endamê Şaxa Komeleya Hiqûqnasên ji bo Azadiyê (OHD) ya Amedê parêzer Diyar Çetedir têkildarî tecrîda li ser Abdullah Ocalan û “mafê hêviyê” axivî.
 
Çetedîr da xuyakirin ku hevdîtinên piştî pêwendiyeke mutleq a 4 sal û nîvan nayê wateya rakirina tecrîdê. Çetedir bal kişand ser binpêkirina biryara DMME'yê ya der barê 'mafê hêviyê' de û got: "Divê gengeşeyên di qanûnên Tirkiyeyê de 'mafê hêviyê' heye yan na' bi dawî bibin. Ji ber ku Tirkiye alîgirê Peymana Mafên Mirovan a Ewropayê (PMME) ye. Ji ber vê alîgiriyê biryarên DMME'yê ji bo Tirkiyeyê mecbûrî ne. Her çend li vir nîqaş ew e ku li Tirkiyeyê der barê ‘mafê hêviyê’ de tu rêzikname tune be jî, ji ber ku Tirkiye partiyeke DMME’yê ye divê ev gengeşe neyê kirin."
 
Çetedîr di axaftina xwe de bilêv kir ku ji bo pêvajo bi pêş bikeve divê azadiya fizîkî ya Abdullah Ocalan bê misogerkirin û bi civakê re hevdîtinê pêk bîne, sererastkirina qanûnî ya ji bo "mafê hêviyê" gaveke bivênevê ye.
 
‘DEMILDEST DIVÊ GAV BÊN AVÊTIN'
 
Çetedir anî ziman ku divê mafên bingehîn û azadiyan bi pêvajoyan re neyên gengeşekirin û got: "Eger di encama pêvajoyekê de maf û azadiyên bingehîn bên nîqaşkirin, di mijara maf û azadiyên bingehîn de pirsgirêkeke cidî heye. Di mijara ku em dibêjin mafê hêviyê de, DMME'yê ji ber qedexekirina îşkenceyê di xala 3'yemîn a PMME'yê de biryara binpêkirinê da. Dirûşmeya wê ya bingehîn a vê desthilatê ev bû: ‘Êdî wê îşkence li vî welatî tunebe.’ Eger desthilateke ku vê îdiayê dike îro di heyameke diyarkirî de li ser ‘mafê hêviyê’ nîqaşan bike, ev yek nîşan dide ku vê desthilatê pratîkeke berovajî gotinên xwe kiriye. Ji bo vê jî pêwîst e ‘mafê hêviyê’ û pêvajoyê ji hev cuda bên nîqaşkirin.”
 
Çetedir destnîşan kir ku divê Tirkiye di çarçoveya "mafê hêviyê" de mekanîzmayên îdarî û dadwerî ava bike û got ku divê saziyên neteweyî û navneteweyî yên ji bo mafên mirovan têdikoşin jî di nava van mekanîzmayan de cih bigirin. Çetedir anî ziman ku pêkanînên piraniya qanûnên darazê yên li Tirkiyeyê ji hev cuda ne, taloqkirina serbestberdana piştî "Rêziknameya Navendên Çavdêrî û Tesnîfkirinê û Nirxandina Mehkûman" bi bîr xist. 
 
Çetedir ev tişt gotin: “Eger li Tirkiyeyê di mijara ‘mafê hêviyê’ de gavên îdarî an edlî bên avêtin, divê rêxistinên neteweyî û navneteweyî yên ji bo mafên bingehîn têdikoşin jî di mekanîzmaya ku bê avakirin de cih bigirin. Tevî ku ev maf bi ‘pêvajoya’ ya îro re ne eleqedar be jî, lê eger pêşketin çênebe, rayedarên îdarî û dadwerî dikarin di warê 'mafê hêviyê' de biryareke neqanûnî yan jî gavekê biavêjin. Ji bo pêşegirtina vê jî di warê neteweyî û anvneteweyî de têkoşîna mafan divê." 
 
Çetedir got: "Ji bo pêvajo bi tendirustî bimeşe, divê azadiya fizîkî ya birêz Ocalan bê misogerkirin û bi civakê re bibe yek. Madem di navbera rayedarên dewletê û birêz Ocalan de pêvajoyek dimeşe, nexwe divê derfet ji bo aliyekî ne sînordarkirî bin. Bi kurt û kurmancî ji bo birêz Ocalan karibe hevdîtinê bi rewşenbîr, siyasetmedaran û bi malbata xwe û parêzerên xwe re bike, divê qadaek bê avakirin. Gava tiştekî wiha neyê kirin, dê prisgirêkên cidî rû bidin." 
 
Çetedir anî ziman ku ji bo pêvajo bi tendurist bimeşe bar dikeve ser milê hemû beşên civakê û di vê çarçoveyê de divê beriya her tiştî zimanê siyasetê biguhere. Çetedir destnîşan kir ku divê desthilat zimanê xwe yê ku ji bilî tirkperestiyê hemû nasnameyên din tune dihesibîne biguherîne. 
 
MA / Rûkiye Payîz Adiguzel 

Sernavên din

03/07/2025
13:35 Binçavkiriyên Saraçhaneyê sewqî edliyeyê hatin kirin
13:34 Di Şaredariya Rêya Armûşê de şewat derket
13:34 Yerlîkaya, bîlançoya şewatan parve kir
12:22 Pentagon: Me bernameya nukleerê ya Îranê dereng da xistin
12:20 Şandeya Ewropayê li ser ‘Maseya Gilover’ çi nîqaş kir?
11:52 Serkeşeyê Suryan: Em di rêya Serok Apo de dimeşin
11:23 MYK’a DEM Partiyê civiya
11:09 Zema ji bo mûçeyê teqawidan hatiye kirin diyar bû
11:06 ENAG: Enflasyon ji sedî 68,68 e
TUÎK: Enflasyon ji sedî 35,05 e
10:59 Rapora Hezîranê ya DFG’ê: 16 rojnameger hatin binçavkirin, 6 hatin girtin
10:51 Hîkmet Çetîn çû serdana Demîrtaş û Mizrakli
10:40 Meclisa Ciwanan dê ‘Komxebata Civaka Demokratîk’ li dar bixe
10:34 Serokê Baroya Sêrtê: Gelo dema çek hatin berdan dê di qanûnan de sererastkirinan bikin?
10:21 Li Mêrdînê rexmê ‘qedexeyê’ çinîna garis dest pê kir
09:46 Tevî hemû îtîrazan jî qirkirina xwezayê ya li Gabarê nayê sekinandin!
09:08 Li Çeşme û Odemîşê şewat derket
09:07 Seroka ÎHD a Stenbolê: Girtiyên nexweş nikarin li benda Îlon-Cotmehê bin!
09:03 Emîne Uçak Erdogan: Ji bo mayinde bûna pêvajoyê sererastkirinên qanûnî divê
09:01 KJAR: Em ji bo jina azad, Îrana demokratîk têdikoşin
09:00 ROJEVA 3’YÊ TÎRMEHA 2025’AN
08:22 Mûstafa Karasu: Derdoreke di nava dewletê de dixwaze pêvajoyê xera bike
02/07/2025
23:13 Çetîn Arkaş hate berdan
19:24 Hevşaredara Silopiyayê bi daxwaza îxrackirinê sewqî lijneya dîsîplînê hat kirin
16:42 Rapor: Aborjîn hatine qirkirin
16:35 Li Egeyê şewatên daristanan
16:15 Şirnexiyan li pêşiya wezaretê got: Bila projeyên bendavan bên betalkirin
15:10 Di lêpirsîna Lemanê de ji bo 4 kesan daxwaza girtinê
15:07 DFG û MKG ji bo piştevaniyê çûn serdana rojnameger Zeynep Durgutê
14:53 Îranê hevkariya xwe ya bi Ajansa Enerjiya Atomê ya Navneteweyî re da sekinandin
14:49 Li nexweşxaneyê tecawizî zaroka astengdar hate kirin
14:48 Di doza tecawiza li dijî zarokê de biryara ‘domandina rewşa girtî’ hat dayin
14:31 Li Gemlîkê bi pileya 4.3’yê erdhej çêbû
14:07 Der barê Lemanê de lêpirsîna darayî hate vekirin
14:06 Halîde Turkogluyê ji bo meşa li Enqereyê banga tevlibûnê kir
13:45 Meclisa Giştî ya Agiriyê têkildarî nelirêtiyên li bajar daxuyanî da
12:47 Li Sekasurê berxwedan didome: Telafiya zirara xwezayê nîne
12:31 Şandeya ji Ewropayê: Divê Ocalan bêşert were berdan
12:22 Ji bo doza zaroka tecawiz lê hatibû kirin banga tevlibûnê
12:05 Ji Trump daxuyaniya têkildarî Xezeyê: Îsraîlê şertên agirbestê qebûl kir
11:50 Însiyatîfa Jinan dê têkildarî pêvajoyê daxwazên xwe ragihînin Meclisê
11:48 Rejîma Îranê êrişî jinên Beluc kir: Jinek hat kuştin û 11 jî birîndar bûn
11:43 Komkujiya Madimakê di sala 32’yan de ye: Edalet û hevrûbûn divê
11:28 Rewşa girtiyên nexweş ên li girtîgehên Antalyayê giran dibe
11:21 Bîranîna Komkujiya Madimakê: Divê komîsyon were avakirin û lêborîn bê xwestin
11:15 ‘Şewata pirêzeyan dibe sedema felaketê’
10:51 Abdullah Ocalan a ji bo şandeya Ewropayê peyam şand
10:29 Xelatên Rojnamegeriya Jinê ya Gurbetellî Ersozê: Mîrateya wê bû îlham
10:20 Li Mexmûrê ambargo: Tedawiya nexweşan tê astengkirin
09:53 Li Îranê zextên ser Kurdan zêde bûn: Hewl didin daxwaza xweseriyê tune bikin
09:20 Ji mihrîcana Gimgimê: Jina azad, civaka azad e
09:17 Ciwanên tev li mihrîcana Erdîşê bûn: Em dixwazin çanda xwe azad bijîn
09:02 'Divê kedkar kirdeya pêvajoyê bin'
09:01 Piştî peymanê rewşa dawî ya Serêkaniyê, Girê Spî û Efrînê
09:00 Serokê Baroya Îdirê Tûtûlmaz: Beranberî her gavê divê gavên qanûnî bên avêtin
09:00 ROJEVA 2’YÊ TÎRMEHA 2025’AN
01/07/2025
16:15 Li Îranê di şeş mehan de 424 kes hatin darvekirin
15:46 Komîsyona Ciwanan a ÎHD'a Enqereyê hate damezirandin
15:42 Hûrgiliyên gelaleya DEM Partî dê pêşkeşî komîsyonê bike diyar bûn
15:24 Komeke paşverû li Beyoglûyê kom bû
15:15 Danişîna Nîmet Tanrikûlû hate taloqkirin
15:00 Malpera înternetê ya Lemanê hate astengkirin
14:55 Îfadeyên xebatkarên Kovara Lemanê yên li emniyetê temam bûn
14:52 Tulay Hatîmogûllari çû serdana TESK’ê
14:51 Der barê girtiyên li Girtîgeha Dûmlûyê de lêpirsîn hate destpêkirin
14:48 Şandeya ji Ewropayê çû serdana DEM Partiyê
13:58 Li Erxeniyê mirina bi guman
13:57 DAD’ê têkildarî Madimakê daxuyanî da: Bila Komîsyona Lêkolînên Heqîqetê bê avakirin
13:48 Gemlîk vêcarê bi pileya 3.0’ê hejiya
13:43 Îran: Heke DYA temînatê nede em ê muzakereyan nekin
13:36 Piştî 31 salan bi sirûda ‘Herne Pêş’ hat pêşwazîkirin
13:30 Li Gemlîkê bi pileya 4.2’yê erdhej çêbû
12:54 Wezîr Yûmakli têkildarî şewatan daxuyanî da
12:50 Bakirhan: Bila komîsyon bê avakirin, gavên demokratîkbûnê bên avêtin
12:45 Şandeya ji Ewropayê hat ji bo hevdîtina bi Abdullah Ocalan re daxwazname da
12:35 Li Gemlîkê erdhej
12:19 Li Hatayê şewat belav dibe: Ka ew 27 balafir û 105 helîkopter li ku ne?
12:03 DEM Partî: Em li dijî hemû zextên li ser muxalefetê ne
12:02 Ferîde Eralp: Em ji bo aştiyeke jin tê de azad bixebitin
11:36 Bayindir: Geşedanên kurewî kongreya netewî ferz dike
11:35 Serokatiya demê ya YE’yê derbasî Danîmarkayê bû
11:21 DYA’yê mueyîdeyên ser Sûriyeyê rakir
11:21 Li Elkê têketina 3 herêman hate qedexekirin
11:15 Xelata serketiyên pêşbirka wênekêşiyê nehate dayîn
11:14 Çalakî û meşên li Beyoglûyê ji bo rojekê hatin qedexekirin
11:13 Şewata li Antakyayê didome
11:13 Bi hinceta ‘stokê’ dest danîn ser tirşiyê girtiyan
11:12 Li 3 navçeyên Manîsayê şewat derket
11:11 Şewata li Îzmîrê di roja 3’yan de didome
11:11 Jin li Gimgimê ji bo çand, xweza û azadiyê civiyan
10:20 Serokên Baroyan: Divê TBB şandeya çavdêriyê ava bike
10:18 Li Hesandînê xebatên bêyî ÇED’ê: Hişyariya texrîbatên jêneveger hat kirin
09:43 Fatma Bostan Unsalê bangî desthilatê kir: Divê gavên hiqûqî û siyasî bên avêtin
09:42 Li Rihayê dê danişîna tecawizkirina zarok bê lidarxistin
09:41 Seferî Yilmaz: Divê li dijî rantxwirên şer her kes ji bo aştiyê bixebite
09:24 Malbata Rozerîn Çûkûrê bertek nîşanî biryara AYM'ê da: Me edalet nedît
09:00 Nivîskar Taç: Em li pêvajoyê xwedî derkevin
09:00 ROJEVA 1’Ê TÎRMEHA 2025’AN
08:29 Mihrîcana Tetwanê: Em jin ji bo pêvajoyê amade ne
08:28 Li Îzmîrê li dijî CHP’iyan operasyon: Tunç Soyer hate binçavkirin
30/06/2025
17:21 Temellî: Divê zemîna hiqûqî were avakirin