MRAP’ê berî civînên NY’ê rapora xwe ya Tirkiyeyê eşkere kir

  • cîhan
  • 12:21 15 Hezîran 2024
  • |
img
NAVENDA NÛÇEYAN - Tevgera Têkoşîna li dijî Nijadperestiyê û Hevalbendiya Nava Gelan (MRAP) berî 56’emîn rûniştina Neteweyên Yekbûyî (NY) di rapora xwe ya Tirkiyeyê de xwest zextên ser kurdan werin lêkolînkirin. 
 
Konseya Mafên Mirovan (İHK) a Neteweyên Yekbûyî (NY) dê 56’emîn rûniştina xwe di navbera 18’ê hezîran û 12’ê tirmehê de li bajarê Cenevreya Swîsreyê li dar bixe. Ji pêkhateya rûniştinan, Tevgera Têkoşîna li dijî Nijadperestiyê û Hevalbendiya Nava Gelan (MRAP) rapora xwe ya derbarê binpêkirina mafan ên li Tirkiyeyê amade kiriye pêşkeşî Komîteya NY’ê kir. 
 
MRAP ji bo rûniştinan têkildarî geşedanên mafên mirovan ku hem dewlet hem jî saziyên civakî yên sivîl deklerasyonên xwe xwe pêşkeş dikin, rapora xwe amade kir. MRAP’ê di rapora xwe de bal kişand ser tecrîda li dijî Rêberê PKK’ê Abdullah Ocalan û girtîgehên din tê sepandin, hilbijartinên li Kurdistan û Tirkiyeyê û binpêkirinên mafan ên hatine jiyîn. Di raporê de hat destnîşankirin ku di salên dawî de berî her hilbijartinê li dijî xebatkarên medyayê, hunermend, siyasetmevan û hiqûqnasan zext û sepanên derveyî demokratîk tên meşandin û hat gotin ku bi ser gel kesên muxalîf sepanên zextê tên meşandin. 
 
DENG HATIN VEGUHESTIN
 
Di raporê de hat gotin ku berî hilbijartinên 14’ê gulana 2023’yan li dijî rojnameger, hunermend, parêzer û siyasetmevanan zext hatine meşandin û hat diyarkirin ku heman sepan di hilbijartinên herêmî yên 31’ê Adara 2024’an de jî hatin domandin. Herwiha di raporê de hat gotin ku gelek polîs û leşker ji bo hilbijartinê hatine guhestin; burokrat, polîs û leşker ji bo partiya desthilatê xebat dane meşandin. 
 
XESPKIRINA ÎRADEYÊ 
 
Rapor bi bîr xist ku piştî hilbijartinê hewldana xespkirina îradeyê li dijî Şaredariya Bajarê Mezin a Wanê hatiye jiyîn û wiha hat gotin: “Hevserokê DEM Partiyê Abdullah Zeydan ji sedî 55,48 dengan bi ser ket û hevrikê wî endamê AKP’î Abdullah Arvas jî ji sedî 27,14 deng girtin. Namzetê bûye duyemîn serkeftina xwe îlan kiriye. Piştî ku gel bertek nîşan da YSK’ê paş de gav avêt û mazbatayê da Abdullah Zeydan.”
 
ZEXTÊN SER ÇAPEMENÎ Û GIRTÎGEHAN
 
Rapora bal kişandiye ser zextên li dijî kurdan, çapemeniyê û girtîgehan wiha dom kir: “Ji ber nûçeyên ku çêdikin tim zext li rojnamegerên kurd tê kirin. Taybetî jî gefê li xebatkarên û nûçegihanên Ajansa Mezopotamyayê û Yenî Yaşamê dixwin, tên binçavkirin û girtin. Herwiha dewleta Tirk zextên xwe li ser erdnîgariya ku kurd lê dijîn û girtîgehan jî zêde dike, wekî ku tolê hilîne tevdigere. Hêj ku di dadgehan de derbarê girtiyan de biryar nehatiye dayîn, wan dişînin sedan kîlometreyan dûrî malbatên wan. Li gorî raporên Komeleya Mafên Mirovan (ÎHD), Weqfa Mafên Mirovan a Tirkiyeyê, CISS, Komeleya Hiqûqnasên ji bo Azadiyê û saziyên sivîl ên civakî lêgberîna tazî tê kirin, di çûn û  hatina nexweşxaneyê de girtî rastî lêgerîna nava dev tên, liv û tevgerên ku rûmetê biçûk dixin tên sepandin. Komîsyonên di girtîgehan de hatine avakirin bi hinceta girtî xweşhalî nîn in nayên berdan, bi awayekî keyfî berdana wan tê taloqkirin, bi hinceta lêpirsînên dîsipolînê nayên berdan.”
 
Di raporê de ser rewşa tecrîda li Îmraliyê tê sepandin hat sekinîn û ev tişt hate gotin: “Herî dawî di Girtîgeha ÎmraliYê de berdana Veysî Aktaş salekî hate taloqkirin. Bi qasî ku me diyar kiriye berdana zêdetirî sed kesan hatiye taloqkirin.”
 
TECRÎDA LI GIRTÎGEHA ÎMRALIYÊ
 
Ji pirsgirêkên sereke yek jî tecrîd e. Abdullah Ocalan ê di 15’ê sibata 1999’an de di Girtîgeha Îmraliyê tê ragirtin û Veysî Aktaş, Mehmet Saît Yildirim, Omer Hayrî Konar ên ji girtîgehên cuda birine girava Îmraliyê ji 25’ê adara 2021’an ve agahî nayê girtin. Herî dawî Abdullah Ocalan di 25’ê adara 2021’an de bi malbata xwe re hevdîtina telefonê pêk anî. Nahêlin parêzer û malbat bi hevdîtinê bi Abdullah Ocalan re pêk bînin. Herî dawî CPT’yê di îlona 2022’yan de çû serdana Girtîgeha Îmraliyê û ji ber Tirkiye destûrê neda, CPT’yê rapora xwe eşkere nekir. Binpêkirinên li Girtîgeha Îmraliyê tên jiyîn belavî girtîgehên li herêmê dibin. Ev yek li hemû herêman di hemû saziyên de tên meşandin û li  ser kurdan zextên giran tên meşandin. 
 
BANGÊN MRAP’Ê
 
Em bang li hikûmeta Tirkiyeyê dikin ku dest ji gotin û polîtîkayên xwe yên nijadperest ên li dijî gelê kurd û kesayetên siyasetmedar ên kurd berde. Bila Tirkiye li gorî berpirsyariyên xwe yên bi protokolên îmze kiriye tevbigere. Em dixwazin hemû bûyerên îşkenceyê yên bi destê polîs û leşkeran hatine kirin demildest werin lêkolînkirin.
 
SEPANÊN ÎŞKENCEYÊN NÛJEN
 
Em dixwazin raporvanên taybet ê li dijî îşkence û sepanên derveyî mirovahiyê şopdariya mîsyona xwe ya sala 2016’an bidomîne û Tirkiye li gorî pêşniyarên hatine kirin tevbigere. Em dixwazin di çarçoveya pirsgirêka kurd û sepanên îşkenceyên nûjen de bi hikûmeta Tirkiyeyê re pêvajoya diyalogê were destpêkirin.” 
 
 
 

Sernavên din

12/07/2024
09:00 Dayikên Botanê: Yê ku axa Kurdistanê radestî dijmin dike bila nebêje em kurdin
09:00 ROJEVA 12’Ê TÎRMEHA 2024’AN
08:58 Li Sûrê bi çekan êrişî 2 kafeyan hate kirin
08:20 Rojnamevanê di êrişa dewleta tirk de birîndar bûbû jiyana xwe ji dest da
11/07/2024
22:39 Nobeta li dijî desteserkirina vînê didome
21:45 Hatîmogullari: Destûra Bingehîn a demokratîk mutabaqata herî berfireh e
20:40 Alî Yaşa yê gava li ber mirinê hat berdan, jiyana xwe ji dest da
18:49 Li Cizîrê semînera 'i tundiya li ser jinê re bes e'
18:36 OHD’ê têkildarî tecrîda li Îmraliyê serî li Baroya Stenbolê da
16:56 Dema binçavkirina rojnamevan Topaloglû hate dirêjkirin
16:29 Li Midyadê jinek hate qetilkirin
15:48 Êrişên dewleta tirk tên şermezarkirin
15:11 Jina tundî lê hate kirin xwe parast
14:11 Tûncelê serdana ESP’ê kir: Divê têkoşîna yekgirtî bê xurtkirin
13:52 Hesabê JINNEWS kurmancî yê X’ê hat astengkirin
13:49 TEV-ÇAND: Li dijî dagirkeriyê em banga berxwedanê dikin
13:47 ÎSÎG: Di 6 mehan de 878 karker jiyana xwe ji dest dane
13:39 Şandeya Iraqê ji bo ku êrişên dewleta tirk lêkolîn bike li Hewlêrê ye
13:09 Îdiaya ‘xemsariyê’ derewandin
12:59 Li Girê Baharê helîkoterek hate xistin
12:53 Li Komeleya Anadoluyê li hemberî 13 zarokan tacîza zayendî hatiye kirin
11:59 OHD: Li Marînê îşkence û tacîza zayendî hate kirin
11:58 Hinceta cezayê li Akiş hatiye birîn: Îdiayên dozgerê ‘lêgerîna wî ji FETO2yê heye’
11:42 Mihemed: Dezgeha Parastinê cihên ji bo bombebaranê nîşanî balefirên tirk dide
11:29 Bi çekê êrişî Serokê Meclisa Odeya Bazirganiyê ya Geverê kirin
11:20 Rojnamevan û çalakvanên iraqî li dijî êrişên Tirkiyeyê kampanya dan destpêkirin
10:45 Buroya Hiqûqê ya Sedsalê ji bo hevdîtina li Îmraliyê serlêdan kirin
10:35 Dr. Berwarî: Divê herkes li eniya berxwedanê cih bigire
10:33 Li Filipînê bi pileya 7,1 erdhej çêbû
10:11 Cebar Yawer: Bêdengiya li dijî êrişan metirsiyek mezin e
10:06 UNICEF’ê av li ser wargehên li Şehbayê birî
09:55 Şaredariya Rezanê plana xwe ya ‘Stratejîk’ bi gel re diyar dike
09:41 Ji Çelê leşker sewqî Herêma Kurdistanê hatin kirin
09:29 Li Wanê Butona Jin a Jînê û Stasyona Gava Ewil tên çalakkirin
09:12 Berxwedana li dijî tecrîdê: Divê her kes berpirsiyariyê hilgire
09:10 Tekîk: Li Bilexşê travmaya salên 90'î anîn serê gel
09:06 Bi ruhê azadiyê derket rê û coş û kêfê da meşê
09:05 Girtiyê ku bi neheqî 42 sal ceza lê hatiye birîn nayê tedawîkirin
09:00 ROJEVA 11'Ê TÎRMEHA 2024'AN
08:59 Şandeya Iraqê dê êrişên dewleta tirk lêkolîn bike
08:33 Li Afyonê li pey hev erdhej çêbûn
10/07/2024
23:10 Di nobeda li Stenbolê de banga 'deng derxîne'
22:51 Zeynep Boga bi kulîlkan hat pêşwazîkirin
22:33 Rojnamevan Topaloglû hat binçavkirin
21:29 Platforma Jinan a Enqereyê ji bo Colemêrgê di nobetê de ye
20:29 Hatîmogullari: Gezî berxwedaneke ji bo azadiyê bû
17:07 Begît di civîna meclisa Şaredariya Bajarê Mezin de hate şermezarkirin
16:19 Li Licê agir bi daristanê ket
15:44 Platforma Piştevaniyê ya Penaberan: Divê sûcên nefretê bê ceza nemînin
15:21 DEM Partiya Îzmîrê: Bila meaşê asgarî û teqawîdan bê zêdekirin
14:33 Xelkê Şêladiz û Amêdiyê li dijî dagirkeriyê rabûn ser xwe
13:29 Biryara hinceta cînayeta Tahîr Elçî: Tevî gumanên heyî jî bersûc hatin beraetkirin
13:21 Rahîb Joe Ryan: Fikrên Ocalan hêviyê didin
13:19 Li Meletiyê erdhej çêbû
13:09 Cezayê muebbeta giran li kujerê Tuba Ozel hate birîn
13:07 Li Serhedê lehî rabûn: Şivanek bi lehiyê re çû û mir
13:05 Kadîr Înanir ji ber tedbîrê rakirin beşa lênêrîna awarte
12:39 Li Hezexê ketin û derketin li sewalan hate qedexekirin!
12:28 Cenazeyê Arvîn Huseynî piştî 20 rojan hate veşartin
12:16 Ocaxên Ulkucuyan Demîrtaş hedef nîşan da
12:11 Sûriyeyê daxwaza serdanê ya Ozel qebûl kir
12:01 Cezayê îdamê dan hevjîna Bexdadî
11:51 Encamnameya Koxebata Neteweyî: Li dijî dagirkeriyê berxwedana topyekûn divê
11:39 DEM Partiyê ji bo desteka kirê pêşniyarqanûn da Meclisê
11:36 Rapora şewatê: DEDAŞ bû sedema mirina welatiyan
11:22 Rejîma Îranê cezayê hepsê li 4 mamostayên kurd birî
11:20 Li gorî TUÎK’ê bêkarî kêm bûye!
11:17 Rapora girtîgehên tîpên Y û S’yê: Divê tavilê bên girtin
11:13 Wezîrê Dadê yê Iraqê: PDK diyarkirina waliyek kurd ji bo Kerkûkê asteng dike
10:48 Cerdevan li Xabur 2’yê daran dibirin
10:16 Ankêt: Hejmara kesên pêşhilbijartinê dixwazin derket ji sedî 53’yê
10:04 Ji bo 16 bajaran hişyariya barîna barana zêde
10:02 DMME’yê ji bo nedayîna pirtûkên Abdullah Ocalan biryara ‘binpêkirina mafan’ da
09:46 Şewata li Bodrûmê hate kontrolkirin
09:27 Qeyûmê Wan bihost bi bihost firotibû tayînî Amedê hat kirin
09:03 Nexşerêya YEWKURD'ê
09:02 Koordînatorê ECPMF'ê Oztûran: Gef li mafê xwegihandina agahiyên bêalî tê xwarin
09:01 Mûrad: Tifaqa di navbera Enqere, Hewlêr û Bexdayê de dê bi xwe re talûkeyên mezin bîne
09:00 ROJEVA 10'Ê TÎRMEHA 2024'AN
08:49 15 mamosteyên Egîtîm-Senî hatin binçavkirin
08:20 Li Êlihê 14 kesên binçavkirî hatin berdan
08:05 Waliyên hin bajaran guherîn: Qeyûmê berê tayînî Walîtiya Amedê hat kirin
07:52 Li Şaredariya Mûşê heyama bi kurdî dest pê kir
09/07/2024
22:37 Nobeda li dijî qeyûm: Wê têkoşîn bidome
20:57 Ecevît Pîroglû hat berdan
19:24 Li Bodrumê şewat
19:22 Li Şirnexê jin li dijî şerê taybet hatin ba hev
17:03 Doza êrişê ya zayendî: Li cerdevan 6 sal û 8 meh ceza hate birîn
16:57 Rojnameger Saygan hate berdan
16:56 Ji DMME’yê biryara Komkujiya Garê: Tirkiye berpirsiyarên xwe aniye cih!
16:33 YNK: Êrişên Tirkiyeyê binpêkirina serweriyê ye
16:32 Îdiaya ‘Kobayê’ di rojeva Meclisê de ye
16:30 Nav û wêneyên hêzên paramîlîter ku tê payîn li Başûr bên bicihkirin hatin belavkirin
15:57 ESP’ê der barê Dogukan Çep ê nijadperest de gilî kir
15:50 Li Çeşmeyê cenazeyên 7 penaberan hatin dîtin
15:20 Ozel: Meaş neyên zêdekirin wê hilbijartin çêbibe
15:20 Rapora Kayseriyê: Êriş bi plankirî ye, rayedaran agahî parve nekirin
14:36 Girtiyên li Girtîgeha Sîncanê bi jehrê ketin
13:59 Sê binçavkiriyên li Nisêbînê hatin berdan
13:43 Bendav teqiya û gund di bin avê de man