Soydan Akay: Süreç sadece Türk-Kürt ilişkilerini değil Ortadoğu’yu etkileyecek

İSTANBUL - Cezaevinden 32 yılın ardından tahliye edilen Soydan Akay, Türk-Kürt ilişkilerinin 1920’lerin esas alınarak yeniden yapılandırılmaya çalışıldığını belirterek, “Bu sadece Kürt-Türk ilişkilerini değil tüm Ortadoğu’yu etkileyecek” dedi.

Cezaevindeyken kalp krizi geçiren ve birçok sağlık sorunu bulunan ağır hasta tutsak Soydan Akay, 32 yılın ardından bulunduğu Marmara Kapalı Cezaevi’nden 13 Mayıs’ta tahliye edildi. 1971 yılında Mûş’un Gimgim (Varto) ilçesine bağlı İskender köyünde doğan Akay, uzun bir siyasetle uğraştı. 1993 yılında İzmir’de düzenlenen bir operasyonla gözaltına alınan Akay, yargılandığı Devlet Güvenlik Mahkemesinde müebbet hapis cezası verildi. Akay bu süre zarfında İzmir, Aydın, Amed, Sêrt, Mûş ve İstanbul’daki cezaevlerinde tutuldu. 2018 yılından itibaren Silivri Cezaevi’nde hücrede tutulan Akay, bu süreçte prostat kanseri, romatoid artrit, hepatit B, hipertansiyon ve kalp rahatsızlıkları gibi ciddi sağlık sorunlarıyla mücadele etti.  
 
Mart 2025’te 7 kez hastaneye kaldırılan Akay, Nisan 2025’te kalp krizi geçirdi. Akay’ın, 2023 yılında koşullu salıverilme hakkı kazanmasına rağmen, İdare ve Gözlem Kurulu tarafından tahliyesi dört kez ertelendi. 
 
Akay, cezaevinde geçirdiği 32 yılı, bu süre zarfında yaşadıklarını ve Kürt Halk Önderi Abdullah Öcalan’ın çağrısıyla başlayan yeni sürece dair değerlendirmelerde bulundu. 
 
‘SURİYE VE ÖCALAN’ ANISI 
 
1990’lı yıllara kadar Kürt gerçekliği hakkında herhangi bir fikrinin olmadığını belirten Akay, mücadeleye 12 Eylül 1980 darbesi sürecinde Diyarbakır Cezaevinde yaşananlardan etkilenmesi sonucu katıldığını belirtti. “Kürt gerçekliği ve Kürt mücadelesiyle 1991 yılında tanıştım” diyen Akay, “Özellikle Diyarbakır Cezaevinde yaşanan vahşet beni çok etkiledi. 12 Eylül vahşetini yaşayan yoldaşlarla tanıştıktan sonra liseyi bitirir bitirmez özgürlük hareketine katıldım. Aynı süreçte Suriye’ye geçerek Önderlikle kısa bir süre kaldım. Daha sonra İzmir’e döndüm ve 1993 yılına İzmir’de tutuklandım, İzmir Buca E Tipi Cezaevi’ne gönderildim” dedi.
 
‘AVUKAT GÖRÜŞÜM KAMERA EŞLİĞİNDE YAPILDI’
 
2016 yılında Silivri Cezaevi’ne “sürgün” edildiğini belirten Akay, “İki ay sonra hücrede tutulduktan sonra Silivri 5 No’luya oradan da Maltepe Cezaevine sürgün edildim. Maltepe Cezaevi’ne oradan da tekrar Silivri 9 No’lu cezaevine sürgün edildim ve 8 yıl boyunca tek kişilik hücrede tutuldum. Hücrede tutulmanın yanı sıra hiçbir haktan yararlanamadım ve üstelik büyük bir psikolojik baskıya maruz kaldım. 8 yıl boyunca avukat görüşüm dahi kamera eşliğinde yapıldı ve bunlar çıktığım güne kadar devam etti” diye konuştu.
 
’19 YAŞINDAKİ RUHUM NEYSE 32 YIL SONRA DA AYNI’
 
32 yılın ardından cezaevinden çıkmanın kendisinde farklı duygular uyandırdığını kaydeden Akay, “İlk çıktığımda sanki hiç hapishanede kalmamışım ve ben hiç cezaevinden çıkmamışım gibi hissetim. Sanki dün girmiş gibiydim. Yani 30 yıl benim için bir güne eşittir. Böyle bir duygu yaşadım ve hatta birçok arkadaşa da bunu sordum. 19 yaşımda cezaevine girdim o günkü ruhum neyse 32 yıl sonra çıktığımda kendimi aynı duyguda hissetim. Cezaevindeki birçok arkadaş böyle hissediyor. Yani cezaevlerindeki eğilim ağırlıklı olarak böyledir. Araştırmak, incelemek üretmek direnişin ta kendisidir. Hayatın ta kendisi olarak gördüğüm bir şeyi nasıl olumsuzlayabilirim? Cezaevinde geçen her bir dakikamız değerli ve kıymetlidir. Çıkarken bir direniş alanından başka bir direniş alanına geçtim, bunları hissetim diyebilirim” diye belirtti. 
 
‘CEZAEVLERİ DİRENİŞ ALANDIR’
 
Gördüğü işkenceler sonucunda yaşadığı hastalıkların cezaevi koşullarında daha da ilerlediğini kaydeden Akay, “Bir özgürlük tutsağı olarak hiçbir zaman mağduriyet ve mazlumiyet edebiyatı yapmadım. Bunlar benim ödediğim bedellerin bir sonucudur.  Bunlara katlanmayı anlamlı bir yaşamı yaşabilmeyi gerekli gördüm ve böyle yaşamaya çalıştım. Bu yüzden kendimi hiçbir zaman hasta tutsak olarak görmedim. Hapishaneleri bir mağduriyet yeri değil, bir direnme merkezi olarak görüyorum.  Bunu cezaevlerini hak ettiğimiz için değil, bir hakikat peşinde olduğumuz için diyorum. Bu nedenle hastalık meselesini çok uzun zaman aileme de söylemedim. Çünkü bizim halkımızın yaşadığı sorunlar yüz kat daha derin ve büyük. Bu nedenle kendi sorunlarımızı gündem haline getirmek doğru olmayacaktı” ifadelerini kullandı.
 
‘ONURSUZ YAŞAMA KARŞI ÖLMEYİ GÖZE ALDILAR’
 
Hasta tutsaklara dönük yaklaşıma değinen Akay, “Genelde hapishanede kalmaması gereken insanlara, sınırlı tedavi imkanlarını sunuyorlar ve sedyede ölmelerini bekliyorlar. Birçok arkadaşımızın cenazesi çıktı. Onlar onurlu duruşu temsil ettiler. Sistemin önlerine koyduğu tek şey; teslimiyet ve insanlık onurunun bir pazarlık konusu yapmaktı. Hiçbir arkadaş buna tenezzül etmedi ve sedyede hayatını kaybedenler oldu. Bu yüzden sadece bir hasta tutsak meselesi değil, bir hareketin siyasi tutsaklarına dönük genel bir yaklaşımdır. Bize şu mesaj verilmek isteniyor; ‘Siz pişman olmazsanız sonucu bu olur.’ Bizim arkadaşlarımız ise bu onursuz yaşama karşı sedyede ölmeyi göze aldılar. Hasta tutsak Mehmet Emin Özkan (Ape Dedo) bunun en güzel örneğidir. Bu bir halkın gerçekliğidir, toplumsal bir kültürdür. Bu sadece Kürt meselesiyle de alakalı değil, on bin yıllık toplumsal genetiğin temsilidir. Bu toplumsal bir onur meselesidir” dedi. 
 
 ‘YAŞADIĞIN HER ŞEY HAYATIN TA KENDİSİR’
 
Cezaevindeki direniş ve mücadele motivasyonunun Kürt Halk Önderi Abdullah Öcalan’ın Kuruluş Kongresi’nde söylediği “İster ağır baskı koşullarında ol, ister işkenceli ortamda ol, yaşadığın her şey hayatın ta kendidir” sözünü kendisine esas aldığını kaydeden Akay, “Yaşadığımız tutsaklık hayatın ta kendisidir. Önder Apo’nun yaşadığı ağır tecrit koşulları varken kendi koşullarımı hiçbir zaman bir tecrit olarak görmedim. Yani ‘ben tecritteyim’ demek Önder Apo’nun yaşadıklarını anlamamak demektir. İmralı gerçekliği karşısında kendi durumumu tecrit olarak nitelendirmiyorum. Bu benim felsefi yaklaşımıdır” şeklinde konuştu. 
 
‘ÖNDER APO'NUN ÇAĞRISI BİZİM DE İMZAMIZDIR’
 
Abdullah Öcalan’ın 27 Şubat’ta yaptığı “Barış ve Demokratik Toplum Çağrısı”nın önemli olduğunu vurgulayan Akay, “Ortadoğu’da yaşanan gelişmelerle birlikte şunu söylemek mümkün; Önder Apo hiçbir zaman gelişmeleri seyretmez ve kayıtsız kalmaz. Önderlik de hiçbir zaman İmralı Cezaevi’ni bir hapishane olarak görmez. İmralı’yı tarihsel bir sorumluluk alanı olarak görür ve kendi görevini nasıl yerine getirecekse getirir. Kürtlerle, Türklerin Ortadoğu’da bir arada yaşama kültürüne dayalı bir yaşamın gelişebileceğini hissediyordum.  Bunun karşısında bir şaşkınlık yaşamadık. Çünkü Önder Apo 1999’dan bu yana savunmalarında geliştirdiği demokratik siyaset ve demokratik çözüm paradigmasının yanı sıra, silahların devre dışı bırakılması gerektiğine dikkat çekmişti. Ortadoğu’da ve Türkiye gerçekliği buna bir türlü izin vermedi. Ama Önder Apo bunun zeminini bulduğunda adım atmaktan geri durmayacağını bilmek gerekiyor. Bunu yaparken aslında büyük bir zihniyet devrimini gerçekleştirerek yapıyor.  Önder Apo sürekli stratejik adımlar atarak tarihe damgasını vuran bir insan. Bu anlamda cezaevleri Önderlik sahası olarak ele alındığı için biz bu sürecin içindeyiz. Bu çağrı aynı zamanda bizim de imzamızdır” diye belirtti. 
 
‘SÜRECİ YÜRÜTEN ÖNDER APO’DUR’
 
Türkiye’de demokratik bir ortam olmadığı için kimsenin kendini özgürce ifade edemediğini kaydeden Akay, “Eğer Türkiye’de demokratik bir ortam olsaydı ve insanlar buna rağmen şiddete başvursaydı o zaman suçlu görülebilirdi. Ama öyle bir ortam hiç olmadı. Bu süreci başlatan ve yürüten Önder Apo’dur. Devleti buna ikna etti. Türk-Kürt ilişkilerinde yeniden 1920’de oluşan ilişkileri günümüze uyarlayarak, demokratikleştirerek yeniden stratejik temelde bir yapılandırmaya gidiyor. Bu sadece Kürt-Türk ilişkilerini değil tüm Ortadoğu’yu etkileyecektir. Aynı şekilde kadın erkek ilişkilerini, toplumla doğa ilişkilerinin yanı sıra halklar arasındaki ilişkilerini yeniden düzenleyecek. Bu stratejik adımı kendimiz atıyoruz, bu adımı atarken de birilerinden güvence alarak atmadık” diye konuştu.
 
SİLAHLARIN BIRAKILMASI
 
Abdullah Öcalan’ın özgür çalışır koşullarının yaratılması gerektiğini vurgulayan Akay, “Toplumsal sorunların şiddetle çözülemeyeceğini biliyoruz. Bunu devletler de gördü. Bu sürecin karşısında her şey güllük gülistanlık olacak demek doğru değil. Ama cezaevleri ve hasta tutsaklar hiçbir yasal düzenlemeye ihtiyaç duymadan derhal serbest bırakılmalıdır. Bu hiçbir tartışmanın konusu olamaz. Silahların bırakılmasının karşılığı, barış ve demokratik toplumun inşası olmalıdır” dedi.
 
MA / Esra Solin Dal 
 

Diğer başlıklar

20:32 Siweyda’da katledilenlerin sayısı bin 420’ye çıktı
20:26 Balıkesir'deki orman yangınıyla ilgili 2 tutuklama
20:16 İHD Dîlok'tan 'Hakikat Komisyonları kurun' talebi
20:03 Aktaş İmralı’dan mesaj getirdi: İmralı Adası’nı barış adası yapacağız
19:59 Şerzan Kurt öykü yarışmasına başvurular başladı
19:13 Irak’ta üniversitelerde Kürtçe yasağına iptal kararı
18:56 İran’da adliye binasına saldırı: 6 ölü, 20 yaralı
18:54 Karamus: Kürt halkının geleceği ortak stratejiyle şekillenecek
18:29 Karamürsel’de orman yangını
18:28 Nobel ödüllü Şirin Ebadi: Öcalan biran önce serbest bırakılmalı
18:18 ABD’den Nergis Muhammedi ve diğer tutuklular için çağrı
18:03 ATK’den Murat Çalık açıklaması
17:26 Ayla Akat Ata: İnşa ettiklerimiz üzeri silinebilecek şeyler değil
16:57 Rezan Belediyesi halkın sorunlarını dinledi
16:50 Arap kadınlardan sürece destek
16:48 Bahçeli: MHP için dikkate alınması gereken İmralı çağrısıdır
16:33 ‘Sorunlarla yüzleşmek gerekir’
16:28 Bayındır: Ne olursa olsun Kürt ulusal kongresi toplanacak
16:15 Ağır hasta tutsak Rojhat Özkan tahliye edildi
16:04 MHP Meclis'te kurulacak komisyona göndereceği üyelerini belirledi
16:02 Dersim Festivali: Sürece sahip çıkacağız
15:14 ‘Ağır hasta tutsaklar tahliye edilsin’
14:53 Şirnex’taki ağaç kıyımı Sêrt’e taşındı
14:52 ‘Abdullah Öcalan hepimizin yarım kalan sevdasını tamamlamanın mücadelesini veriyor’
14:37 Mersin'de 24 saate 3 kadın katledildi
14:28 Ankara Eymir Gölü yakınında orman yangını çıktı
14:26 ‘7554 sayılı kanun iptal edilmeli’
13:38 Cumartesi Anneleri: Süleyman Cihan’ın failleri cezalandırılsın
13:26 Kayıp yakınlarından adalet talebi
13:12 Ahlat Cezaevi'ndeki gardiyanlara soruşturma
13:08 Munzur Festivali: Aleviler süreçte söz sahibi olmak istiyor
12:48 İnfazı yakıldı, sürgün edildi
12:25 ‘Kimse Kürtleri hesaba katmama gibi bir lükse sahip değil’
11:39 İran'da kolberlere saldırı: 1 ölü, 3 yaralı
11:14 ‘Kürt Ulusal Birliğinin Önemi Konferansı’ Bazîd’te başladı
11:12 DEM Parti, engelli kadınların yaşadığı sorunlara çözümü tartışıyor
10:28 İskenderun'da 2 asker yaşamını yitirdi
09:39 ‘Doğal Tedarik Kooperatifi’ ile ürünler doğrudan tüketiciye ulaştırılıyor
09:29 Helin Eren’i katleden fail tutuklandı
09:10 Kamaç: Kürtler arası birlik süreci zafere götürür
09:09 10 kişinin öldüğü yangın 'maden' için mi çıkarıldı?
09:07 Altan: 100 yıllık derin sorun demokratikleşme ile çözülebilir
09:06 Karagöz: 45 günlük işçi yangını söndürmeye gönderilmiş
09:04 Yaşamını yitiren tutsak Elçiçek'in avukatı: İnfaz değil, ölüm kararıdır
09:03 Qers’in yüksek platolarında kış hazırlığı
09:01 Amedspor'dan taraftarlara: Lisanslı ürünlerimizi tercih edin
09:00 26 TEMMUZ 2025 GÜNDEMİ
08:54 Görüşme sonrası İmralı Heyeti'nden açıklama
07:49 İmralı’da tutulan Veysi Aktaş tahliye edildi
25/07/2025
23:26 HepsiJET işçileri 3 gündür grevde
23:22 Ankara'da konveyör bant fabrikasında yangın çıktı
23:04 Barış ve Demokratik Toplum Buluşmaları sürüyor
22:10 Abdullah Öcalan'ın çocuklar için yazdığı şiire animasyon klip
22:01 Fransa Dışişleri Bakanı ve Mazlum Ebdî görüştü
21:33 Dêrsim’de çıkan yangın söndürüldü
21:28 'Yangında 10 kişinin ölmesine sebep olanlar yargılansın'
21:22 Cûdî Dağı Girê Çolya bölgesinde yangın
21:16 Munzur Festivali 2’nci gününde çeşitli etkinliklerle sürdü
20:26 Polisin saldırısına tepki: Suruç anmasında yaşanan işkencelerin takipçisiyiz
20:16 Avrupalı gençler İstanbul'da temaslarda bulundu
19:58 Hama’da bir camide çatışma
19:53 Tahliye edilen Yoksu: Yapılacak çok haber var
19:36 Trump: Macron'un sözünün bir ağırlığı yok
18:35 Afganistanlı genç şüpheli şekilde yaşamını yitirdi
18:31 Ağaç katliamının sürdüğü Silopiya'da sıcaklık rekoru kırıldı
18:27 DBP ve TJA'dan Dîlok'ta kadın atölyesi
18:23 Amed’de Helin Eren’in katledilmesi protesto edildi
17:49 'Kürt Ulusal Birliği Konferansı'na katılım çağrısı
17:44 Çatışmada hayatını kaybeden Menal Akbal'ın taziyesine ziyaret
17:29 Gazeteci Metin Yoksu tahliye edildi
16:30 Ayşe Tokyaz’ın katledilmesiyle ilgili 4 polis gözaltına alındı
16:26 Antalya 95 yılın sıcaklık rekorunu kırdı
16:23 İran'la nükleer görüşmelerin ikinci turu sona erdi
16:18 Abdullah Öcalan ile görüşen İmralı Heyeti döndü
15:48 Meclis'te kurulacak komisyon 51 üyeden oluşacak
15:45 Erdoğan: Trump ve Putin ile görüşebilirim
15:44 Kınalıada açıklarında teknede yangın çıktı
15:41 Kaniya Xezalan'da kavga: 14 kişi yaralandı
15:07 Denizli Büyükşehir Belediyesinde işçilere baskı
15:06 Buca'daki yangın otoyola sıçradı
14:58 Eğitim Sen'den okuldaki görüntülere suç duyurusu
14:43 Yargıtay Leyla Aydemir davasındaki beraat kararını bozdu
14:26 SES'ten toplu iş sözleşmesi için mücadeleyi yükseltme çağrısı
14:25 11 yaşındaki çocuk yaşamını yitirdi
14:24 Amed’de kadın cinayeti
14:08 Dêrsim Aliboğazı'nda yangın
14:07 İHD’den basın raporu: Baskılar kalıcı hale getirildi
13:29 Ege'de 3 kentte orman yangını
13:28 Avrupalı gençler Asrın Hukuk Bürosu’nu ziyaret etti
13:00 İzmir ve Bilecik 'Afet Bölgesi' ilan edildi
12:18 Avrupa-İran nükleer görüşmesi İstanbul'da başladı
12:06 Munzur Festivali'nde madene karşı yürüyüş
11:51 DEM Parti İmralı heyeti İmralı’da
11:41 Suriye'de 635 kadın katledildi
11:26 Antalya'nın 3 ilçesinde yangın
11:23 Cizîr’de tıbbi malzemenin çalınması Meclis gündeminde
11:06 CHP’nin mitingine katılan 10 TİP’li gözaltında
10:40 Cemil Bayık: Demokratik siyasete hazırız
10:34 Hasta tutsak Hadi Elçiçek’in cenazesi toprağa verildi
09:55 Karabük'te yangın: 14 köy boşaltıldı
09:30 Asrın Hukuk Bürosu'ndan 'umut hakkı' için Bakanlar Komitesi’ne başvuru
09:15 Gabar’da kesilen ağaçlar TIR’larla askerlerin gözetiminde taşınıyor
09:14 Ahmet Şiray: Umut hakkına yönelik düzenleme yapılmalı
09:13 MSD Şam Temsilcisi: ABD’nin politikası HTŞ'yi cesaretlendiriyor
09:12 Avrupalı gençler: İlk adım Abdullah Öcalan'ın fiziki özgürlüğü
09:11 Belediye tesisine yoğun ilgi: Yurttaşlar sayının artırılmasını istiyor
09:09 ‘Kawa’dan bugüne gelen bu mesleği devam ettirmekte ısrarcıyız’
09:09 İhsan Colemêrgî: Kürtlerin birliği bu süreci başarıya götürür
09:07 Yanlış şehirleşme sıcaklığı arttırıyor
09:05 Pastör Eyüp Badem: Barış bu topraklarda yeşerecek
09:05 İnfazı ertelenen hasta tutsak Hadi Elçiçek yaşamını yitirdi
09:03 Ekonomik krizin etkisi: Wan’da artık kıyafetler kiralanıyor
09:02 Eren Keskin: ‘Umut hakkı’na dair devletin adım atmama şansı kalmadı
09:01 ‘Türk ve Kürt anneleri barış için bir araya gelmeli’
09:00 25 TEMMUZ 2025 GÜNDEMİ
08:55 88 Nobel ödüllü isimden uluslararası kurumlara mektup
08:30 BM Suriye raporu: Kadın ve kız çocukların kaçırılması soruşturmalı
08:03 Petrol kuyusunda patlama: 7 yaralı
24/07/2025
22:58 Macron: Filistin'i resmen tanıyacağız
22:37 Halk buluşmalarında 'devlet somut adım atsın' çağrısı
22:10 Munzur Festivali’nin ilk gününde 'Bijî Serok Apo' sloganı yükseldi
21:58 Êzidî Rîham Hecî, 11 yıl sonra DAİŞ'ten kurtarıldı
21:42 Selman Yakut, 10 yıl sonra memleketinde karşılandı
21:19 Muğla'daki çimento fabrikasına karşı dava açıldı
21:15 İdlip'te patlama: 12 kişi öldü
21:10 Metin Bakalcı: Yaralar sarılmazsa iyileşemeyiz
20:32 Wan’da 'Ji bo zarokan çîrokên rengîn' etkinliği
20:28 Eskişehir Orman Bölge Müdürlüğü önünde protesto: Bakan Yumaklı istifa etmeli
20:11 Êlih’te trafik kazası: İki kişi yaşamını yitirdi
20:00 Munzur Festivali’nde panel ve yürüyüş
19:54 Şirnex Ekoloji Derneği'nden Valiliğe: Yasağa talancılar dahil mi?
19:21 Akdeniz’de ‘Kadın Kurtuluş İdeolojisi’ atölyesi
19:09 Emine Ocak Gazi Mezarlığı’nda toprağa verildi
18:44 Qamişlo’da Suriye’nin geleceğinde kadının rolü tartışıldı
18:27 İzmir'de orman yangını: 5 ev tamamen yandı
18:04 Gazze'de ölüm sayısı 59 bin 587’ye çıktı
18:01 Peyas Belediyesi’nin eski kayyımına ‘Dolandırıcılık’ cezası
17:56 Munzur Festivali’nde Veradardz Grubu'nun sahne alması yasaklandı
17:42 Sakarya yangını söndürüldü
17:39 Kadınlar aşureyi pay etti
17:22 Beşiri Cezaevi’nde sular akmıyor: Bulaşıcı hastalık riski var
17:07 Kurtulmuş'tan Özel'e 'komisyon' ziyareti
16:45 KESK: Yangına müdahale yetersiz
16:36 Kerboran'da keyfi elektrik kesintileri
16:04 Avrupalı gençlerden çağrı: Abdullah Öcalan serbest bırakılsın
16:00 Amedspor’un yeni sezon formaları satışa sunuldu
15:51 Fatma Tokmak için hastag çalışması
15:48 DEDAŞ’ın önünde oturma eylemi
15:37 Brezilyalı profesör: Kürt halkı barış içinde yaşamayı hak ediyor
15:32 İskenderun’daki sağlıkçılardan şiddet protestosu