'Bağımsızlık' kararı sonrası Belucistan: Pakistan'ın baskısı arttı

  • dünya
  • 09:09 28 Mayıs 2025
  • |
img
HABER MERKEZİ - Belucistan'ın bağımsızlık ilanını duyuran Mir Yar Baloch, karar sonrası Pakistan'ın baskısının arttığını belirterek, "işgal" son bulana kadar direneceklerini söyledi. 
 
Pakistan, İran ve Afganistan devletlerinin sınırları arasında üçe bölünen Belucistan’da bağımsızlık mücadelesi hiçbir zaman bitmedi. 19. yüzyıla kadar bir bütün olan Belucistan, bu yüzyılın sonunda İngiltere tarafından şimdiki Pakistan, İran ve Afganistan arasında üçe ayrıldı. 1928’de İran, Belucistan’ın batı kısmını işgal altına alırken, doğu kısmı 1947’de Pakistan devletinin kurulmasına kadar İngiliz kontrolü altında kaldı ve özerk yapılara dayanarak yönetildi. Belucların nüfus olarak en yoğun bulundukları yer ise Pakistan.
 
Belucistan’ın Pakistan merkezi yönetimine karşı ayaklanması 1946 yılında Kalat Prensliği’ni yöneten Mir Ahmet Yar Han’ın bağımsızlık talebiyle başladı. Mir Ahmed Yar Han, bağımsızlık davasını İngiliz Kraliyet önünde savunması için danışmanı Muhammed Ali Cinnah’ı atadı. Tarihler 4 Ağustos 1947’yi gösterdiğinde Cinnah, son Hindistan Valisi Lord Mountbatten ile Pandit Cevahirlal Nehru toplantılarıyla Kalat’ın bağımsızlığının kabul edilmesini sağladı. Toplantının ertesi günü (5 Ağustos) Kalat Prensliği’nin bağımsız olacağı konusunda anlaşma sağlandı ve Cinnah’ın girişimleriyle  Kharan ile Las Bela prensliklerinin de Kalat’a bağlanak bağımsız Belucistan kurulması çalışmaları başladı. Kalat Prensliği ile Müslüman Birliği arasında 11 Ağustos 1947 tarihinde, Kalat Prensliğinin bağımsız bir devlet olarak tanınmasını ve Belucistan’ın bağımsızlığına saygı gösterileceğini öngören bir anlaşma imzalandı. 15 Ağustos’ta da Kalat Prensliği bağımsızlığını ilan etti. 
 
İNGİLTERE’NİN MUHTIRASI
 
Kalat Prensliği, İngiltere ile yapılan anlaşma gereği toprakların iadesini beklerken, İngilizler 12 Eylül’de Kalat’ın bağımsız bir devletin sorumluluğunu üstlenebilecek bir konumda olmadığı belirten bir muhtıra yayımladı. Muhtırayla Hindistan ve Pakistan resmen devlet statüsüne kavuştu. Belucistan prensliklerine ise Pakistan’a bağlanmaları yönünde baskılar arttı. Kharan, Las Bela ve Makaran prenslikleri Pakistan bölgesi olmayı kabul ederken, Mir Ahmed Yar Han yönetimindeki Kalat Prensliği bağımsızlığı seçti. Diplomatik yollarla Kalat Prensliği’ni alamayan Pakistan, 26 Mart 1948’de ordusuyla bölgeyi işgal etti. Askeri olarak karşı çıkma gücü olmayan Kalat Prensliği, Pakistan bölgesi olmayı kabul etmek zorunda kaldı. Belucistan, resmen sömürge konumuna düştü. Ancak Beluclar, 1948’den bu yana sürdükleri direnişle kimlik ve varlıklarını koruma mücadelesi veriyor. En son Beluc liderlerden Mir Yar Baloch tarafından 14 Mayıs’ta Birleşmiş Milletler’e (BM), bağımsız Belucistan için başvuru yapıldı ve ülkenin bağımsızlığı ilan edildi. 
 
Mir Yar Baloch, verilen mücadeleye dair Mezopotamya Ajansı’na (MA) konuştu. 
 
BELUCİSTAN İNGİLTERE’NİN KURBANI 
 
Pakistan’ın kurucusu Muhammed Ali Cinnah’ın Kalat Prensliği’ni yöneten Mir Ahmet Yar Han’ın yasal danışmanı olduğunu belirten Mir Yar Baloch, ancak Cinnah’ın yönetime ihanet ettiğini söyledi. Askeri işgalden önce Belucistan halkı ve liderlerinin Pakistan devletinde birleşme önerisini oybirliğiyle reddettiğini ifade eden Mir Yar Baloch, “Belucistan, İngiliz sömürgecilerin kurbanıdır.  Toprakları kasıtlı olarak farklı bölgelere bölündü. İngiliz diplomat ve devlet memuru Sir Mortimer Durand, 1893'te o zamanki Afganistan hükümdarı Emir Abdurrahman Han ile bir anlaşma imzaladı. Durand Hattı Anlaşması, Afganistan ve Belucistan halkını böldü ancak Afganistan hükümeti anlaşmayı 100 yıl sonra yenilemedi. Afganistan sınırları içinde kalan Helmand, Nimroz, Farah ve Registan'ın sınır bölgeleri Beluc nüfusunun yaşadığı tarihi Belucistan topraklarıdır” diye belirtti. 
 
PAKİSTAN’DA BASKILAR ARTIYOR 
 
Bağımsızlık ilanından sonra Pakistan’ın baskılarının giderek arttığını söyleyen Mir Yar Baloch, “Şimdi dünya devreye girmeli ve Pakistan'ı toprakları boşaltmaya zorlamalı, Belucistan'ın savunma güçlerini desteklemelidir. Çünkü Pakistan’ın vahşeti zirvededir. Daha önce kaçırılan 3 kişinin yargısız infaz edildiği ve parçalanmış cesetlerinin Rukni'nin Barkhan Bölgesi'ndeki yol kenarlarına atıldığı bilgisini aldık. Pakistan'ın savaş uçaklarının Belucistan’ın ücra bölgelerini bombaladığına dair çok sayıda rapor var. İnsanlar kaçırılıyor ve herhangi bir yasal süreç olmaksızın parmaklıklar ardına atılıyor. Durum, 1971'deki Bangladeş'ten daha kötü. Protestolar sivil halk grupları tarafından organize ediliyor ve temel amaçları Pakistan'ın vahşetini ifşa etmek” ifadelerini kullandı. 
 
KADINLARLA MÜCADE EDİLİYOR  
 
Belucistan Özgürlük Mücadelesi’nde kadınların önemli bir rol oynadığına dikkat çeken Mir Yar Baloch, “Kadınlar tutuklanıyor ve işkence görüyor. Binlercesi tutuklandı. Buna rağmen Beluc kadınlar eylemlerin ön safında yer alıyor” dedi. Siyasi mücadelenin yanı sıra silahlı mücadelenin de devam ettiğini belirten Mir Yar Baloch, “Pakistan, Belucların sesini bastırmak için askeri güç kullanıyor. Beluci Kurtuluş Ordusu (BLA) ise bunun karşısında yer alıyor. BLA, Beluc halkın desteğini alıyor çünkü her sıradan Beluc, BLA'yı topraklarının kurtarıcısı ve koruyucusu olarak görüyor” diye belirtti. 
 
‘DİRENECEĞİZ’ 
 
Belucistan’ın tarihsel olarak Pakistan’dan daha eski olduğunun altını çizen Mir Yar Baloch, Pakistan’ın Belucistan’ı tanıması ve işgal ettiği topraklardan çekilmesi için direneceklerini vurguladı. Mir Yar Baloch, şöyle devam etti: “Pakistan, ilk günden itibaren terörizmi ve cihatçılığı dış politikanın bir aracı olarak benimsedi. İslamabad savaştan kar eden bir yer ve bölgesel çatışmalardan her zaman yararlandı. Belucistan, trilyonlarca poundluk nadir toprak minerallerine sahip, son derece önemli bir bölgedir. Bağımsız bir devlet olarak tanınmalıdır. Dünya, Belucistan halkına yardım etmelidir.” 
 
MA / Berivan Kutlu 
 

Diğer başlıklar

02/06/2025
11:26 Görüşme sonrası açıklama: Meclis'te komisyon kurulacak
11:06 Muhsin Melik mezarı başında anıldı
11:03 Tarım işçilerini taşıyan minibüs devrildi: 25 yaralı
10:59 Colorado'da molotof kokteyl saldırısı: 8 yaralı
10:57 Zeynep Celaliyan'ın tedavisi engelleniyor
10:43 Rusya-Ukrayna görüşmesi saldırıların gölgesinde başlıyor
10:32 Kurtulmuş'tan DEM Parti'ye ziyaret
10:21 Polonya'nın yeni cumhurbaşkanı muhafazakâr Nawrocki oldu
10:19 Hançeri bırakıp kaleme sarılan direnişçi: Osman Sebrî
09:31 ‘Barış ve demokrasinin sağlanması için birlik olmalıyız'
09:01 Yakınlarının kemiklerini arayan aileler: Adil ve eşit bir barışı hep birlikte inşa etmeliyiz
09:01 DEM Partili Arife Çınar: Bu süreçte Meclis'in tatile girmesi sorundur
09:00 Yasağa rağmen beldenin 3 mahallesinin muhtarı da korucu
09:00 Dr. İsmet Konak: Rusya-Ukrayna savaşı Gordion düğümüne dönüştü
09:00 02 HAZİRAN 2025 GÜNDEMİ
07:34 Wan'da 1. Lig sevinci
01/06/2025
23:41 Talabani: Barış sürecinin esas taraflarından biriyiz
23:22 Özerk Yönetim, Şam ile 4 başlıkta mutabakata vardı
23:07 Vanspor 1. Lig’e yükseldi
22:32 Uluslararası Amed 3’üncü Film Festivali 9-16 Kasım’da
22:24 DEM Parti Wan Milletvekili Dindar, trafik kazası geçirdi
21:33 Ukrayna 40 Rus uçağını vurduğunu açıkladı
21:11 Antalya'da 4 büyüklüğünde deprem
20:06 Amed’de ‘Bağımlılıkla Mücadele Koordinasyon Kurulu’ kuruldu
19:19 Ethem Sarısülük’ün katledildiği yerde anma: Mücadele sürecek
19:07 Yazar Rojbîn Perîşan: Gelecek, geçmişin analiziyle mümkün
18:30 Bakan Tunç’tan ‘yargı paketi’ açıklaması
17:32 Ukrayna-Rusya görüşmeleri yarın Çırağan'da yapılacak
16:44 Ahmet Türk: İnfaz düzenlemesi hayal kırıklığı yarattı
16:12 Gergerlioğlu: Türkiye'nin dört bir yanında barış platformları kurulmalı
16:11 Temelli: Gidilecek yol demokratik toplum yoludur
15:26 Özerk Yönetim ve Şam 'anlaşma' için görüştü
15:14 AP Sol Grubu heyeti İlham Ehmed ile görüştü
14:31 İşçilerin grevi 4'üncü gününde: Pes etmeyeceğiz
13:26 ‘Başka Narinler olmasın diye çalışacağız’
12:51 Tülay Hatimoğulları’ndan iktidara: Lafla peynir gemisi yürümez
12:51 İsrail'in Gazze saldırısı: En az 26 kişi yaşamını yitirdi
09:52 Adalet Bakanlığı: Açık cezaevlerinde 4 bin 291 çocuk tutuluyor
09:21 Amed’deki yürüyüşe katılan kadınlar: Öcalan özgür olmadan barış olmaz
09:13 ‘NADA enternasyonal kadın yapısının ilk adımı’
09:10 Curnê Reş Belediyesi'nden ilkler
09:09 Belediye çalışanı çocuğa tacizden tutuklandı
09:08 Eren Keskin: 10. Yargı Paketi’nin çözüm umudunu yeşertecek hiçbir yanı yok
09:08 Ekonomide iyileşme umudu ‘sürecin’ ilerlemesinde
09:07 Peköz: Devletin 'söylerim ama yapmam' tutumu güveni zedeler
09:00 01 HAZİRAN 2025 GÜNDEMİ
08:34 AKP ‘ağırlaştırılmış müebbet’in kapsam dışı bırakılmasını savunamadı
07:48 DEM Parti’nin Kovid-19 düzenlemesi önergesi reddedildi
07:30 Muhalefetin tepki gösterdiği 10’uncu Yargı Paketi komisyondan geçti
02:15 Jin dergi ‘Kayıplar, Kadınlar ve Mücadele’ başlığıyla yayında
02:08 TEV-ÇAND’dan Bavê Teyar’ın ailesine mektup
01:12 Nujiyan Film Festivali sona erdi
00:23 ‘Yüksel Koç’a özgürlük’ yürüyüşü
31/05/2025
23:38 ‘Yargı paketi toplumsal umut ve barış ilkesini gözardı ediyor’
23:17 Schirdewan'dan Dış İlişkiler Dairesi’ne ziyaret
22:29 10 Mart mutabakatı kapsamında üçlü toplantı
22:19 Irak Cumhurbaşkanı ve Başbakanı maaş krizini görüştü
21:23 QSD: Türk yetkililerle görüşme iddiaları yalan
21:15 Artuklu Belediyesi: Kayyım halkı cezalandırıyor
21:01 12’nci yılında anma: Karanlık gider, Gezi kalır
20:50 MHP’li Yıldız: Kovid-19 düzenlemesi gözden çıkarılmadı
20:03 Amedspor Başkanı yeniden Burç Baysal oldu
19:34 Dersim Festivali’nde ‘demokratik toplum’ inşasına çağrı
19:16 Birçok kentte eylem: Gezi ruhuyla direnişi büyüteceğiz
19:09 CHP’den yargı paketi görüşmesinde ‘umut hakkı’ hatırlatması
18:55 Özgür Özel: İmamoğlu’na yapılan kumpasın devamındayız
18:39 Tülay Hatimoğulları: Demokratik toplumu beraber inşa etmeye hazırız
18:19 Gezi yıldönümünde Taksim ablukaya alındı
18:14 Muhalefetin 10’uncu Yargı Paketi’nin geri çekilmesi talebine ret
17:23 AP Sol Grup Eşbaşkanı Schirdewan'dan Kuzey ve Doğru Suriye ziyaret
17:15 Küçükbalaban: İktidar kayıpların akıbetini açıklamalı
17:14 'Barışa Ses Ver' paneli: Sürecin en önemli noktası Öcalan'ın koşullarının düzeltilmesidir
16:52 Kadınlardan ‘Toplumsal çözüm’ yürüyüşü: Öcalan’ın fiziki özgürlüğü sağlanmalı
16:37 10. Yargı Paketi görüşmeleri başladı
16:28 Kadınlar ‘demokratik çözüm’ yürüyüşü için toplandı
16:18 Emeklilerden 'bayram ikramiyesi' tepkisi: Utanç verici
15:42 Toros Tarım işçilerinin grevi 11'nci gününde
15:24 'Kürtçeye statü' talebiyle Ehmedê Xanî Türbesi’ne yürüyüş düzenlenecek
15:12 ‘Umut hakkı’ paneli: Haklar pazarlık konusu yapılamaz
15:09 Ağır hasta tutsaklar Nebioğlu ile Başdaş'ın tahliyesi istendi
15:06 DEM Parti: 10. Yargı Paketi'nin yeniden düzenlenmesi için teklif sunacağız
15:01 CHP’den Seyhan Belediyesi önünde gözaltılara tepki
14:55 Yöre derneklerinden 'süreç' açıklaması: Haklar güvenceye alınsın
14:38 BM’den Türkiye’ye ‘kadınlara soyadı dayatması’ mektubu
14:19 Ekin Ceren anıldı: Mücadelemizde yaşıyor
14:10 Kürt Edebiyatçılar Derneği yeni yönetimini belirledi
13:46 Özerk Yönetim Heyeti Şam’da: Taraflar diyalog sürecini sürdürüyor
13:36 Kayıp yakınları eylemi: 30 yılına giren mücadele sürecek
13:26 İzmir'de binlerce işçi hakları için grevde
13:02 Cumartesi Anneleri’nin eylemi 30’uncu yılında
12:58 ‘Bağımlılıkla mücadele’ çalıştayı: Güçlü bir mücadele hattı oluşturmalıyız
12:00 Tülay Hatimoğulları kayıp yakınları eyleminde: Yüzleşme olmalı
11:47 DEM Parti: Demokrasi için halkın iradesine saygı gösterilmeli
11:17 DBP ve DEM Parti eş genel başkanlarından Gezi mesajı
09:58 İsrail'den Suriye’deki askeri üslere saldırı
09:58 CHP'den olağanüstü toplantı kararı
09:49 Önder ile son söyleşi: Öcalan'ın özgür çalışma koşulları sağlanmalı
09:41 Hezex’te şüpheli uzman çavuş ölümü
09:40 Britanya Dışişleri Bakanlığı'ndan PKK açıklaması: Önemli bir adım
09:10 Ceza hukukçusu Kanar: Yerel yönetim özerkliğini içeren anayasa şart
09:06 'Demokratikleşme adımları olmadan sürecin ilerlemesi mümkün değil'
09:05 Topuz: İktidar medyası süreci zehirleyen bir iç çekirdeğe sahip
09:03 ‘Kadınlar örgütlüğünü büyütmeli’
09:02 Zafer Partililerin Türkiye’den Japonya’ya uzanan ırkçılığı
09:01 61 kişinin öldüğü tekne faciasında cezada artırım
09:00 FilmAmed'e 600'ün üzerinde başvuru
09:00 31 MAYIS 2025 GÜNDEMİ
08:20 İBB'ye 5'inci dalga operasyonu: 47 kişi hakkında gözaltına kararı
30/05/2025
23:32 CPT: Türkiye Kürdistan Bölgesi’ne 128 saldırı düzenledi
23:21 Duruşmada Reşit Kibar'ın kardeşi ve yeğenine gözaltı
22:16 Erdoğan, Zelenski ile telefonda görüştü
22:01 X'in avukatından, İmamoğlu'nun hesabındaki erişim engeli için AYM'ye başvuru
21:54 DEM Parti Kadın Meclisi’nden kadın buluşmaları
21:45 Peyas’ta Dengbêj Divanı kuruldu
20:59 10 yaşındaki çocuk 7 gündür aranıyor
19:46 Narin Güran davasında ceza ve tahliye!
18:52 Amed’teki yürüyüşe katılım çağrısı
18:46 ‘Tecride ve keyfi uygulamalara son verilsin’
18:41 Kartalkaya yangını iddianamesi hazırlandı
18:38 HDK’den emeklilere ziyaret
18:15 Şirnex’teki doğa talanı Meclis gündeminde: 30 bölgede ağaçlar kesiliyor
18:04 Hamit Geylani Şemzînan’da toprağa verildi: Barışı armağan edeceğiz
17:55 Kurtulmuş: Sürecin şeffaf bir şekilde yürütülmesi Meclis’in görevi
17:44 İstanbul’da 14 öğrenci tahliye edildi
17:38 Nijerya’da sel felaketi: 88 kişi hayatını kaybetti
17:33 19 il için ‘sarı’ meteorolojik uyarı
17:29 Gülistan Kılıç Koçyiğit: 'Kovid-19' düzenlemesini paketten çıkaran AKP'dir
17:22 Proje okullarına yapılan atamalara tepki: Siyasetin arka bahçesi oldu
17:16 AKP-MHP'nin ortak adayı Kurtulmuş için başvuru
17:03 Duygu Bölükbaş davasında sanıklara beraat
16:42 Kurtulmuş ve AKP görüşmesi başladı
16:39 Üniversitelerde hayvan hakları topluluklarının kapatılmasına tepki
16:17 Licê’de şüpheli kadın ölümü
16:01 ÖHD'den revizyon çağrısı: Yargı Paketi'nde 'umut hakkı' olmalı
15:40 Hekime şiddet protesto edildi
15:38 Kurtulmuş: Destek bekliyoruz
Özel: Meclis’in dahil olmadığı süreç başarılı olmaz
15:32 DEM Parti, Meclis Başkan adayı için resmi başvuru yaptı
15:21 Qoser'de şüpheli genç ölümü
14:05 Grevdeki binlerce işçiden yürüyüş
14:02 Kurtulmuş ile Özel’in görüşmesi başladı
13:59 Gazeteci Yıldız Tar hakkında tahliye kararı
13:18 NADA’dan Sudan ve Gazze açıklaması
13:13 Şüpheli kadın ölümünden yargılanan faile tahliye ve beraat
12:26 Sanayi esnafından 'hukuka aykırı' parsel satışına tepki
12:17 Boşandığı kadını ve kızını katleden erkeğe ağırlaştırılmış müebbet
11:51 DEM Parti'nin Meclis Başkanı adayı belli oldu
11:36 'Parlementerler Ağı kadınların siyasetteki gücünü arttıracak'
11:30 113 öğrencide zehirlenme şüphesi
11:20 Aileler İmralı'ya gitmek için başvuruda bulundu
11:17 Temel davasında sanıklar hakkında yakalama kararı