Ezberleri bozan çok dilli eğitim sistemi

img

İSTANBUL - Halkların kendi dil ve kültürleriyle yaşam alanlarını inşa ettiği Özerk Yönetim’de, eşit ve demokratik bir modelle ulus devletlerin eğitim sistemindeki ezberler bozuluyor. Eğitim ve Öğretim Kurulu Eşbaşkanı Semîra Hec Elî, 2014’den itibaren çok dilli, kültürlü, demokratik, ekolojik ve kadın özgürlükçü bir eğitim sisteminin olduğunu söyledi. 

Yıllarca BAAS rejiminin baskısı altında tekçiliğin dayatıldığı bir yaşam süren Kuzey ve Doğu Suriye’deki halklar, devrimden sonra kültür sanattan siyasete, sağlıktan eğitime, hukuktan komünal yaşama kadar birçok alanda yeniden örgütlenerek yeni bir yaşam kuruyor. Bölgede ambargo ve işgal saldırılarına karşı direniş sürerken, 13 yıllık süreçte inşa edilen toplumsal yaşamın önemli alanlarından biri eğitim oldu. 
 
Anadil ve kültüre dahi tüm çalışmaların yasak olduğu Esad yönetimi döneminde ciddi bir asimilasyon sisteminde yaşayan halkların, eğitime ulaşmaları da bir hayli zordu. BAAS partisinde olmayan hiç kimse o dönem Suriye’de üniversite okuyamaz, okusa bile okuduğu bölümün mesleğini yapamazdı. Bu nedenle Kürt, Ermeni ve Süryaniler’de yüksekokul okumak çok azdı. Okumanın tüm imkanlarını ve koşullarını ortadan kaldıran rejim, bu şekilde BAAS sistemi içinde halkları eritmeyi hedefliyordu. 
 
ANADİL DEVRİMİ VE EĞİTİM 
 
Bu tek dilli asimilasyon döneminde evlerde gizli kurslarla başlayan eğitim süreci, Özerk Yönetim ile birlikte 3 dilde özgün bir müfredata dönüştü. Resmi dilin Kürtçe, Arapça ve Süryanice olduğu Kuzey ve Doğu Suriye’deki tüm halklar, demokratik ulus felsefesi kapsamında kendi anadillerinde eğitim alıyor. Anadilin esas alındığı sistemde, ayrıca Türkçe ve Ermenice eğitim de veriliyor. İlkokul 4’üncü sınıfa kadar kendi dillerinde eğitim gören öğrencilere, 5’inci sınıftan itibaren diğer dillerde eğitim veriliyor, müfredata da 5’inci sınıftan sonra yabancı dil olarak İngilizce ekleniyor. 19 Temmuz Devrimi ile birlikte büyük emeklerle geliştirilen eğitim sisteminde 4 bin 126 okul bulunuyor. Eğitim gören öğrenci sayısı ise 832 bin 815.  
 
4 ÜNİVERSİTE AÇILDI 
 
Yeni sistemin ilk üniversitesi Efrîn’de açıldı. Daha sonra 4’e çıkarılan üniversitelerin bünyesinde ise, Kürt Dili ve Edebiyatı, Arap Dili ve Edebiyatı, ekonomi, mühendislik ve jineolojî olmak üzere birçok fakülte açıldı. 
 
Efrîn Üniversitesi, 26 Temmuz 2015 tarihinde Efrîn’de Kürt Edebiyatı, ekonomi ve elektrik mühendisliği olmak üzere 3 bölüm ile açıldı. İlk yıl 160 öğrenciyi bünyesinde barındıran üniversitenin kapısı 2017 yılına kadar öğrencilere açık kaldı. Efrîn bölgesinin işgal edilmesiyle birlikte üniversite hedef alındı ve şuan Türkiye tarafından üs olarak kullanılıyor. Üniversitenin öğrencileri ise diğer üniversitelere yerleştirildi.
 
Rojava Üniversitesi, 20 Kasım 2016’da Qamişlo’da açıldı. 14 fakülte ve bu fakültelerin bünyesinde 29 bölüm bulunuyor. Bu Bölümler, Kürt Dili ve Edebiyatı, Arap Dili ve Edebiyatı, tercümanlık, sanat, jineolojî, coğrafya, tarih, sosyal bilimler, felsefe, hukuk, sınıf öğretmenliği, eğitim teknikleri ve metodu, ziraat mühendisliği, tıp, petrol ve petrokimya mühendisliği, kimya, fizik, biyoloji, matematik, biyokimya, bilgisayar mühendisliği, mekatronik ve iletişim mühendisliği, siyaset bilimi, çevre mimarlığı, medya, yönetim ve finans enstitüsü ile inşaat mühendisliği bölümlerinden oluşuyor. 
 
JINEOLOJÎ FAKÜLTESİNE İLGİ 
 
Rojava Üniversitesi diğer yerlerdeki üniversitelerle de sürekli bağlantı halinde. Federe Kürdistan Bölgesi’nde bulunan Halepçe, Raperin, Süleymaniye üniversiteleriyle iletişime geçti. En fazla iletişim ise Jineolojî Fakültesi ile kuruldu. Almanya’nın Endem/Leer Üniversitesi, Jineolojî Fakültesi ile kardeşlik anlaşması imzaladı. Dünyada yeni bir fakülte olduğu için ilgi gören fakülte ile Paris Üniversitesi’nin de temasları oldu.
 
Kobanê Üniversitesi, 30 Eylül 2017’de açıldı ve bünyesinde 8 fakülte ile 18 bölüm bulunuyor. Onun sistemi de diğer üniversitelerin sisteminden farklı değil. Öğrencinin bu üniversitede okuyabilmesi için lise mezunu olması ve sertifikasını almış olması gerekiyor. Üniversiteki bölümler şöyle: “Kürt, Arap ve İngiliz Edebiyatı, biyoloji, matematik, fizik, kimya, sınıf öğretmenliği, ana sınıf öğretmenliği, coğrafya, elektrik, bilgisayar, mekanik, hemşirelik, anestezi, eczacılık, laboratuvar, hukuk ve medya.”
 
El-Sharq Üniversitesi, 2021’de Reqqa kentinde açıldı. Ağustos ayında öğrenci kayıtlarını almaya başlayan üniversite, Ekim ayında kapısını öğrencilere açtı. Üniversitede, hukuk, yoğun bakım, sınıf öğretmenliği, özel eğitim, kimya, matematik, fizik, biyoloji, İngilizce, Arap ve Kürt dili, iktisat, tarih, programlama, elektrik, mekanik, işletme ve muhasebe bölümleri bulunuyor.
 
3 ÜNİVERSİTEDE 4 BİN 775 BİN 775 ÖĞRENCİ
 
6 Ekim 2024’de başlayan yeni eğitim ve öğretim yılında, 3 üniversite ve yönetime bağlı akademilere toplam 2 bin 193 öğrenci kabul edildi. Yeni dönemde Rojava Üniversitesi'ne 827, Kobanê Üniversitesi'ne 435, El-Sharg Üniversitesi'ne ise 326 öğrenci yerleştirildi. Rojava Üniversitesi'nde 2 bin 721, Kobanê Üniversitesi'nde bin 459, El-Sharq Üniversitesi'nde ise 595 öğrenci eğitime devam ediyor. 
 
ROJAVA YÜKSEK SANAT OKULU
 
Öte yandan Derik kentinde 17 Ekim 2024’de Rojava Yüksek Sanat Okulu açıldı. Yüksek Sanat Okulu, Özerk Yönetim’e bağlı Kültür Bakanlığı’nın çatısı altında açıldı. Okulda müzik, tiyatro ve sinema bölümleri bulunuyor. Okulda, 60 öğrenci, 30 öğretmenden ders alıyor. Eğitim süreci 3 yıl olan okulda, önümüzdeki yıl heykel ve resim bölümleri açılacak. 
 
MEZUNLAR YÖNETİMDE YER ALIYOR 
 
Üniversitelerden mezun olan öğrenciler, ihtiyaçlara göre Özerk Yönetim’in idari kurum ve bölümlerinde yer alarak, mesleklerini icra ediyor. Kuzey ve Doğu Suriye Demokratik Özerk Yönetimi Eğitim ve Öğretim Kurulu Eşbaşkanı Semîra Hec Elî, eğitim sistemi ile ilgili Mezopotamya Ajansı’na (MA) konuştu. 
 
ÖĞRENCİ AİLE MECLİSLERİ 
 
Kuzey ve Doğu Suriye’de 2014’den itibaren çok dilli, kültürlü, demokratik, ekolojik ve kadın özgürlükçü bir eğitim sisteminin olduğunu belirten Semîra Hec Elî, her halkın kendi dilinde eğitim hakkına sahip olduğunu söyledi. Özerk Yönetim’de ücretsiz olan eğitimin liseye kadar zorunlu olduğunu dile getiren Semîra Hec Elî, sisteme ailelerin katılımını sağlamak amacıyla Öğrenci Aile Meclisleri’nin kurulduğunu aktardı. Meclisle amaçlarının hem öğrencileri takip etmek hem de okulları korumak olduğunu söyleyen Semîra Hec Elî, bölge genelinde ise Eğitimci Meclisi (Meclîsên Rehenda) olduğunu ancak bu meclislerin henüz kantonlarda kurulmadığını belirtti. Semîra Hec Elî, Türkiye ve desteklediği paramiliter yapıların devam eden saldırılarının Eğitimciler Meclisi başta olmak üzere tüm eğitim sistemini olumsuz etkilediğini dile getirdi. 
 
ÇOK DİLLİ VE KÜLTÜRLÜ EĞİTİM MODELİ 
 
Ayrıca Eğitim ve Öğretim Komitesi’ne bağlı kurumlar olduğunu aktaran Semîra Hec Elî, şöyle devam etti: “Eğitim müfredatını da eğitimciler hazırlıyor. ve bu müfredata göre hazırlanan kitaplar Kürtçe, Arapça ve Süryanice basılıyor. Kürtçe Dil Kurumu da var. Bu kurum, Eğitim ve Öğretim Komitesi’ne bağlı bir şekilde çalışmalarını yürütüyor. Hem sözlük hem çeviri hem de dijital alanda çalışma yapıyorlar. Her kantonda da dil bölümleri faaliyetlerini yürütüyor.  
 
Resmi olarak 3 dilde eğitim veriliyor. Ancak her etnisitenin kendi dilinde kurum açma hakları var. Örneğin; Ermeni, Çeçen, Çerkez gibi Kuzey ve Doğu Suriye’de yaşayan diğer halklar da kendi dillerinde kurumlarını açıyor. Bizim de diğer etnisitelerin kendi dil, kültür, tarih ve inançları ekseninde eğitim görmeleri konusunda teşviklerimiz var. Eğitim, 1’inci sınıftan 3’üncü sınıfa kadar ana dildedir. 4’üncü sınıftan sonra anadil dışında resmi dil öğrenmeye başlıyorlar. 5’inci sınıftan sonra yabancı dil olarak İngilizce dersi ekleniyor. Herkesin anadilinde eğitim görmesinin yanında diğer dilleri de öğrenmesi, Özerk Yönetim’in gerekli gördüğü bir durumdur. Öte yandan bir değerlendirme sistemi var. Öğrenci, gelişimi için 3 yılda bir katılımı, davranışları çerçevesinde değerlendirmeye tabi tutulur. Bu aşamada öğrencinin bir diğer aşamaya geçmesi için yazılı sözlü mülakatlar yapılır.” 
 
YARIN: Kooperatifler ile dayanışma ekonomisi: İşçi değil üretici 
 
MA / Melik Çelik 

Diğer başlıklar

17/04/2025
09:07 Aile Yılı: Hedef itaatkar bir toplum yaratmak
09:04 Wan TUHAY-DER Eşbaşkanı: Hasta tutsaklar tahliye edilmeli
09:03 Tutsak anneleri devletten somut adım bekliyor
09:02 Dr. Sarria: Görüşmelerde Kürtçe’nin yasal olarak tanınması gündemleşmeli
09:01 Ekin Yeter: CPT’nin tutumu politiktir
09:01 Kadınlar sağlık hakkına erişemiyor: ‘Doğum’ değil yetersizlikler tartışılsın
09:00 Görüntüler 'gazeteci değilsin' iddiasını çürüttü
09:00 17 NİSAN 2025 GÜNDEMİ
08:54 Özerk Yönetim ve Şam, Efrîn gündemiyle toplanacak
08:50 Jean-Christophe Sellin: Abdullah Öcalan çözümde aktif rol almalı
16/04/2025
23:59 Irak: Êzidîlere ait araziler iade edilecek
23:35 Davutoğlu’ndan Önder’e ziyaret
23:06 Bakan Tunç'tan 'CHP'ye kayyım atanacağı' iddialarına ilişkin açıklama
22:12 Sırrı Süreyya Önder’in uyutulma süresi 5 gün uzatıldı
22:04 CHP’nin davası yarın: Milletvekilleri genel merkeze çağrıldı
21:58 ‘Geçmiş Gelecektir’ projesinin lansmanı verildi
21:41 DEM Parti'nin Adalet Bakanı Tunç ile yapacağı görüşme ertelendi
21:18 Şiya Sudani ve Bafil Talabani bir araya geldi
20:59 İstanbul’da ‘Örgütleneceğiz örgütleyeceğiz’ şiarıyla gençlik buluşması
20:38 Selçuk Kozağaçlı tahliye edildi
20:19 Avrupa heyeti MSD ve QSD ile görüştü
20:10 KHK eylemi 327'nci haftasında: Mücadele sürecek
19:21 İzmir'de öğretmenler için 7 bin imza toplandı
19:13 Önder’in kızı: Diren baba
19:10 Erzen’in taziyesinin engellenmesi protesto edildi
18:36 Özel’den Önder açıklaması: Mucize sayılabilecek gelişmeler olduğu söylendi
18:33 32 yıl sonra tahliye edilen tutsaklara ziyaret
18:16 Cenevre eylemi: Barış için Abdullah Öcalan özgürlüğüne kavuşmalı
17:58 AYM’nin Can Atalay Kararı Meclis’te okundu
17:39 Numan Kurtulmuş ve Ömer Çelik'ten Sırrı Süreya Önder'e ziyaret
17:31 Ankara'da 1 Mayıs Tandoğan’da kutlanacak
17:29 Mersin’de emekliler elektrik zammını protesto etti
16:40 Figen Yüksekdağ'dan Sırrı Süreyya Önder mesajı
15:53 Beykoz Belediyesi Başkan Yardımcısı Fidan Gül tutuklandı
15:39 Mîdyad, Hezex ve Êlih'te Çarşema Sor kutlaması
15:28 Eşbaşkan Amak’ın davası ertelendi
15:18 Güven Hastanesi önünde iş cinayeti protestosu
15:03 Meclis Genel Kurulu çalışmalarına 2 gün ara
15:01 Samandağ’da yurttaşlar 'acele kamulaştırmaya' direniyor
14:34 Kızıl Parti kuruldu
14:28 Abdullah Gül’den hastaneye Önder ziyareti
14:14 Eş Genel Başkanlar, Önder'e dair açıklama yapacak
14:01 Aydın ve sanatçılardan Önder için geçmiş olsun mesajı
13:55 Gazeteci Welat Ekin’e beraat ve tahliye
13:52 DBP’den süreç ve örgütlenme seferberliği
13:36 CHP İl Başkanı'ndan Önder'in tedavi gördüğü hastaneye ziyaret
13:35 Irak Başbakanı Sudani Silêmaniyê'de
13:33 32 yılın ardından tahliye olan Akkurt’a kitlesel karşılama
13:32 YSK'den CHP kurultayının iptali başvurusuna ret
13:16 Orman ve tarım arazisine maden ve tesis kurulmak isteniyor
12:56 Gazeteci Hassouna ve ailesi İsrail saldırısında katledildi
12:39 Irak’ta kum fırtınası: Binlerce kişi hastanelik oldu
12:29 SOHR: Suriye’de 13 kişi öldü
12:01 Önder’in doktorları: Hayati riskini koruyor
11:59 İzmir'de belediye işçileri eylemde
11:58 Cinsiyetçi hakaretlere uğrayan gazeteci Ren hakkında dava
11:50 KNK Çarşema Sor'u kutladı
11:36 Mısırlı Dr. Fernaz Attia: Öcalan’ın barış girişimi tüm Ortadoğu'yu etkiler
11:35 'Sizden moral alıyor' denilerek Öcalan'a yazılan mektuplar gönderilmedi
11:34 Önder'in durumu kritik: Dünden bu yana neler yaşandı?
11:03 MİT Başkanı’ndan Önder için ziyaret
10:51 Doktorlar Önder’in durumuna dair açıklama yapacak
10:47 Demirtaş'tan Sırrı Süreyya Önder mesajı: Kalbimiz seninle
10:44 Sınırda kaybolan kolber ailesine ulaştı
10:38 İBB Başkanvekilinden Önder'e ziyaret
10:35 Hastaneden Önder'e dair açıklama: Hayati tehlikesi sürüyor
10:26 Bahçeli'den 'geçmiş olsun' telefonu
10:13 İtiraz üzerine 2 kitap hakkındaki yasak kararı kaldırıldı
10:10 Ayakta sayıma karşı çıkan tutsağın tahliyesine engel
10:08 Polis tarafından katledilen Ekinci’nin karar duruşması yarın
09:59 Hasta tutsak Ayık: Cezaevi idaresi provokasyon peşinde
09:52 Önder'in sağlık durumu ciddiyetini koruyor
09:51 Êlih kayyımı 12 taşınmazı satılığa çıkardı
09:33 ‘Bedeni hakkındaki tek söz kadınındır’
09:30 Beykoz Belediye Başkan Yardımcısı Gül adliyeye sevk edildi
09:28 Kırmızı bültenle aranan polis Türkiye'de olmasına rağmen yakalanmadı
09:26 Özel: Önder'in sağlık durumunu yakından takip ediyoruz
09:17 'Kriz, ev içi emek sömürüsüne maruz kalan kadınları daha çok etkiledi'
09:11 AKP’nin kadını ‘aile, eş, anne’ sıfatlarına hapsetme yılı!
09:10 Kitaba yasak, yazara soruşturma
09:08 Duygu Özbay: Toplumsal barış anadilde eğitimle mümkündür
09:07 Amedliler adım bekliyor: Abdullah Öcalan'ın özgürlüğü sağlanmalı
09:07 Rahşan Demirel'in annesi: Bizi ikna edecek olan parlamentodur
09:06 Av. Demir: Sürecin ilerleyebilmesi için Abdullah Öcalan özgür olmalı
09:04 Hayvanlar da hayvanseverler de hedefte
09:03 Öcalan'ın selam gönderdiği aile: Kendisini görmek istiyoruz
09:00 16 NİSAN 2025 GÜNDEMİ
08:01 Ayşegül Doğan: Ameliyat henüz bitmedi
06:30 Önder'in ameliyatı sürüyor: Kalbi atmaya başladı
04:16 Tülay Hatimoğulları: Önder, çok badire atlattı bunu da atlatacak
02:30 DEM Parti: Önder’in ameliyatı sürüyor, durumu ciddi
01:05 Önder'in bulunduğu hastane önünde çok sayıda kişi toplandı
00:59 Sırrı Süreyya Önder için 'geçmiş olsun' mesajları
00:30 Sağlık Bakanlığı'ndan Önder için açıklama
00:20 İmralı Heyeti üyesi Önder ameliyata alındı
15/04/2025
23:46 İsrail saldırılarında bin 400 sağlık çalışanı hayatını kaybetti
23:29 DEM Parti İmralı Heyeti üyesi Önder kalp krizi geçirdi
23:18 Bedri Elçi'nin taziyesine kitlesel ziyaret
22:53 Kadınlar süreci tartıştı: Devlet pratik adım atmalı
22:34 Alevi kadınlara yönelik saldırılar protesto edildi
22:24 ‘Salı Günleri İdama Hayır’ eylemi 64’üncü haftasında
21:26 Türkiye-İran sınırında bir kolber kayboldu
21:00 Duran Kalkan: Söz var, pratik yok!
19:53 Erdoğan: Ortadoğu’daki her kriz ülkemizi ilgilendiriyor
19:44 Gözaltında çıplak arama İzmir'de protesto edildi
19:38 QSD, DAİŞ’in elinden Êzidî bir genci kurtardı
19:32 Eskişehirli liseli öğrenciler: Yusuf Tekin istifa
19:09 Mültecileri taşıyan bot battı: 2 kadın yaşamını yitirdi
18:53 İsrail’in saldırılarında 50 bini aşkın kişi yaşamını yitirdi
18:50 Pexşan Ezîzî’ye Floransa Belediyesi onursal vatandaşlık verdi
18:31 Shahla Pırastah için ‘serbest bırakılsın’ çağrısı
18:26 Cinsel istismar sanığı öğretmene 204 yıla kadar hapis istemi
18:24 Maldivler, İsraillilerin ülkeye girişini yasakladı
18:21 Ermenistan Barış Anlaşması şartını kabul etmeye hazır
17:38 MED TUHAD-FED: CPT’nin İmralı’yı ziyaret etmemesi siyasidir
17:05 Mülakat mağduru öğretmenlerden bakana yanıt
16:21 Öğrencilerden ırkçı gruba karşı özsavunma
16:11 Nevşehir'de şüpheli ölüm
16:02 Kadın Platformu açıklamasını okuyan hekime soruşturma
15:35 Nergis Muhammedi’den BM’ye mektup
15:14 Özel’den süreç açıklaması: Meclis’e getirin
15:03 Rapçi 'Sansar Salvo' şiddetten tutuklandı
15:01 İHD'den 'tutsaklara para yatırmak suç değildir' eylemi
14:57 İlkay Çelik’in beraat kararına rağmen ihracına tepki
14:56 Irak’ta Paskalya Bayramı resmi tatil ilan edildi
14:52 CPT bir kez daha İmralı’yı ziyaret etmedi
14:20 BES-AR: Açlık sınırı 34 bin TL'yi geçti
14:19 15 günde iş cinayetlerinde dört çocuk hayatını kaybetti
14:15 CHP Kurultayı soruşturmasında 86 kişinin ifadesi alınıyor
13:59 Hatimoğulları: Bakanlık görüşmesinde pek çok konu gündeme gelecek
13:57 Kazanhan’ın failine yönelik arama kararının uygulanmaması Meclis’e taşındı
13:20 DEM Parti'den seferberlik: Emeğin Özgürlüğü ve Demokratik Toplum için 1 Mayıs'a
13:15 Şemrex Belediyesi'nden kütüphane açıklaması
13:14 SOHR: 17 kadın ve çocuk kaçırıldı
13:10 Mühimmat patlaması davasında 20 yıl sonra AYM’den ‘ihlal’ kararı
12:46 23 yıldır 'Newroz Bayramı' teklifini reddeden AKP'den Meclis'e 'kanun teklifi'
12:44 Tülay Hatimoğulları: İktidar çağrının gereğini yapmadıkça demokratikleşme olmaz
12:35 Abdurrahim Erzen’in taziyesine polis engeli
12:07 Avukatların davasında karar çıkmadı
11:51 6 kişiye 'Newroz' cezası
11:43 Renée Le Mignot: Rojava modeli umuttur
11:34 Amed Büyükşehir Belediyesi hedeflerini açıkladı
11:23 İngiltere-AB Parlamenterler Heyeti Kuzey ve Doğu Suriye’de
11:17 Macron ve Abbas görüştü: Hamas silahsızlandırılmalı
10:58 Avukatlar İmralı’ya gitmek için başvurdu
10:16 Kayyımın jandarmaya tahsis ettiği mesire alanı özelleştirildi!
10:12 Kürt düğünlerine ‘yasak' engeli
09:57 Rapçi Arslan'a şiddet gözaltısı
09:40 ‘Kadınların sözü olmadan barış olmaz’
09:14 Aleviler öncülüğünde 'Suriye İçin Kadın İnisiyatifi' kuruldu