HTŞ yönetiminde 2 ay: Kadının kimliği ve tarihi hedefte

  • kadın
  • 09:05 4 Şubat 2025
  • |
img
İZMİR - HTŞ’nin Şam’da yönetimi ele geçirmesinin üzerinden 2 ay geçti. Bu kısa sürede savaş suçu işleyen kişiler üst yönetim kademelerine getirilirken, kadınların kimliği ve tarihi hedefte.  
 
Heyet El Tahrir Şam (HTŞ), 26 Kasım 2024 tarihinde başlattığı saldırıların sonucunda Suriye’nin başkenti Şam’da 8 Aralık’ta yönetimi ele geçirdi. HTŞ'nin El-Kaide uzantısı olması ve katı dinci ideolojiye sahip olması Suriye’deki halklar ve özellikle kadınlar için güven vermiyor ve birçok tehlikeyi de barındırıyor. Batının HTŞ lideri Ahmed el-Şara’yı (Bilinen adıyla Ebu Muhammed Colani) “ılımlı”, “demokrat” gösterme çabalarına rağmen aradan geçen iki aylık süreçteki pratikler, farklı inançlardan halklar ve kadın düşmanı zihniyeti tüm çıplaklığıyla gözler önüne serdi. 
 
“Değişim” imajı verilerek sakalları kısaltılıp, takıp elbise giydirilen Şara, 29 Ocak'ta düzenlenen “Zafer Konferansı”nda kendini geçiş döneminde Suriye'nin devlet başkanı ilan etti. İlanla birlikte Anayasa yürürlükten kaldırıldı, meclis feshedildi, BAAS Partisi ile birlikte tüm partiler kapatıldı, Esad hükümetine bağlı ordu, güvenlik birimleri ile birlikte iç savaş sırasında kurulan askeri ve sivil yapılanmalar feshedildi. Adım adım hayata geçirilen uygulamalar dile getirilen endişe ve kaygıları ise haklı çakırdı. Alevi ve Durzilere yönelik baskı, yağma, katliam yapılırken, savaş suçu işleyen birçok isim de bakanlık, generallik ve valilik gibi önemli görevlere getirildi.
 
HTŞ'NİN KADINA BAKIŞI? 
 
HTŞ'nin azınlık gruplar ile birlikte hedef aldığı bir diğer kesim kadınlar oldu. Katı dinci ideolojiye sahip olan HTŞ'nin kadını yok sayan ve mülk olarak gören bakış açısı pratik uygulamalarla hayata geçirildi. İdeolojik olarak erkeği ve şeriatı esas alan Şara, yabancı basına verdiği demeçlerde Suriye'de kurulacak hükümetin ve yönetim şeklinin ülkenin tarih ve kültürüne uygun olarak biçimleneceğini belirtse de pratikler Şeriat yasalarına göre yönetilen bir İslam Devleti’ne dönük oldu. 
 
Yönetimin ele geçirildiği ilk günlerde Şam’da dolaşan Şara, yanına gelen ve birlikte fotoğraf çektirmek isteyen genç kadına başını örtmesini şart koştu. HTŞ Sözcüsü Ubeyde Arnavut, bazı görevlerin kadınların “biyolojik ve psikolojik yapısıyla uyumsuz” olduğu yönünde açıklamalarda bulundu. Böylece milyonlarca Suriyeli kadının hayatına şeriat kurallarınca müdahale çabaları da başlamış oldu. 
 
AKP MODELİ UYGULANACAK
 
BAAS rejiminin devrilmesinin ardından kurulan geçici yönetim 22 Aralık’ta Kadın İşleri Ofisi Başkanlığı’na Ayşe el-Dibs Seyidoğlu’nu atadı. Ayşe el-Dibs Seyidoğlu’nun, Türkiye-Suriye çifte vatandaşı olması ayrıca dikkat çeken ayrıntı oldu. Yıllarca Türkiye’de yaşamış bir isim olan ve Türkiye’ye sığınan Suriyelilerin kurduğu Suriyeli Dernekler Platformu’nun başkanlığını yapmış olan Ayşe el-Dibs Seyidoğlu, ilk röportajını ise Yeni Şafak’a verdi. Daha önce İdlib’teki mülteci kamplarında görev alan Ayşe el-Dibs Seyidoğlu, AKP’nin politikalarının Suriye’de uygulanacağını söyledi.
 
TARİH VE EĞİTİME AYAR!
 
Demeçlerinde kadınların eğitime katılmasından yana olduklarını belirten Şara, İdlib’de bulunan üniversitelerle övünürken, 2 Ocak’ta ilk ve orta öğretim müfredatında değişiklik yapılması gündeme geldi. Değişikliklerde ise temel olarak iki konuya odaklanıldı. Birincisi dini konular, ikincisi Palmira Kraliçesi Zenubiya’dan başlayarak çağlar boyunca Suriye’nin tarihi, bugünü ve kadınlarla ilgili oldu. Yeni müfredat ile Hristiyanlar ve Yahudiler hedefe konuldu, her türlü bilimsel düşünce, Suriyeliler için tarihi sembol olan Kraliçe Zenubiya ile Suriyeli şahsiyetlerin isminin müfredattan çıkarılması kararı alındı. 
 
KADININ ROLÜ YOK EDİLİYOR
 
Konuya dair açıklama yapan Zenubiya Kadın Topluluğu, "Suriye'nin geçici yönetiminin Eğitim Bakanı’nın eğitim programında yaptığı son değişiklikleri şiddetle protesto ediyoruz. Bu, kültürümüzü ve tarihimizi yok ediyor ve medeniyetlerin inşasında kadının rolünü yok ediyor. Bu değişiklikle, aralarında ısrar ve direnişin sembolü olan Kraliçe Zenubiya’nın da bulunduğu Suriye'nin önde gelen kadınlarının rolü ve ismi ortadan kaldırılıyor. Bu sadece bazı isimleri unutmak değil, Suriye tarihini unutmak ve kaybetmektir” dedi. 
 
KADIN BAKANIN ELİNİ SIKMADI
 
Almanya Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock, Fransız mevkidaşı Jean-Noel Barrot ile birlikte 3 Ocak’ta Suriye’yi ziyaret etti. Onları karşılayan Şara, Fransız Dışişleri Bakanı ile tokalaşırken, Almanya Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock’ın elini havada bıraktı. 
 
ŞERİAT ADIMLARI  
 
Sanal medyada Halep'in mahallelerinde yürüyen bir grubun hoparlörlerle kadınlara başörtüsü (hicab) takmaya çağrı yaptığı bir görüntü paylaşıldı. Çoğunluğu Hristiyan olan Eziziye ve Silêmaniye mahallelerinde bir grup, hoparlörlerden “Hicab Hicab Ey Allah’ın Ümmeti” ve “Allah-u Ekber” diye seslendi. 
 
Hama'da "Banga Xêrê Kirin" adlı bir grup tarafından broşür ve kitap dağıtıldı, kitapların birinde "Allah’a küfreden öldürülmelidir" yazıldığı görüldü. Hicab Yayma Girişimi adında 25 kadından oluşan bir grup da, Hama'da 100 İslami kıyafet dağıttı.
 
KADIN KATİLLERİ YÖNETİMDE
 
Sanal medyada, HTŞ’nin Adalet Bakanı Şadi el-Veysi'nin İdlib'de iki kadının infaz edildiği esnada idam hükmünü okuduğunu gösteren videolar ortaya çıktı. HTŞ yönetimi, iki kadının kamuya açık alanda infazından önce hükmün okuduğu videoların gerçek olduğunu kabul etti. 
 
SAVAŞ SUÇU RAPORLARDA 
 
2017 yılından itibaren İdlib'de yönetimi elinde bulunduran HTŞ, buradaki uygulamaları nedeniyle birçok Birleşmiş Milletler (BM) raporunda savaş suçu işlemekle yer aldı. BM’nin 2024 raporunda, HTŞ'nin kadınları baskı altında tuttuğu, öğrencilere cihat eğitimi verdiği ve örgüt karşıtı gösterileri şiddetle bastırıldığına da yer verildi.
 
ABD Dışişleri Bakanlığı’nın “2023’te Suriye’de İnsan Hakları” başlığıyla yayımlanan raporunda, HTŞ'nin bulunduğu bölgelerde kadın ve kız çocuklarına getirdiği kıyafet yasağı, kadınların boşanma davası açmasını veya oy kullanmasını yasaklayan ayrımcı uygulamaları yer aldı. Raporda, dikkat çeken ayrıntılardan biri de kadınların yalnız yaşamasının yasaklanması ve kamusal alanda yanlarında aileden bir erkek olmadan bulunmalarının yasaklanması oldu.
 
HEVRÎN XELEF’İN KATİLİ  
 
Şara’nın kendini “devlet başkanı” ilan ettiği konferansta, Kürt siyasetçi ve Suriye’nin Geleceği Partisi Genel Sekreteri Hevrîn Xelef’i katleden Ehrar El Şerqiye adlı paramiliter yapının başındaki Ehmed Îhsan Feyad El Hayîs (Ebû Hatim Şeqra) de hazır bulundu. Bu kişi daha önce Ahmed İhsan Fayyad El-Hayes ismi ile Mardin Artuklu Üniversitesi’nden mezun olduğu haberleriyle gündeme gelmişti. Esir alınan ve sonrasında katledilen Hevrîn Xelef’in güvenliğini sağlayan kişilerin başında gülerek çektirdiği fotoğraflarla hafızalara kazınan bu şahıs, Şam’da yönetimin HTŞ’ye geçmesinden sonra sık sık Şara ile çekilen fotoğraflarda görüldü. 
 
Ehrar El Şerqiye adlı paramiliter yapının, 2018'den bu yana yüzlerce kişinin idam edildiği Halep dışında büyük bir hapishane kompleksi inşa ettiği yönünde bilgiler mevcut. Bu yapının, İdlib ve Halep kentlerinin önde gelen iş ve muhalif isimlerini hedef alarak, yakınlarından fidye istediği de biliniyor. 
 
HEVRÎN XELEF’İN ANNESİNDEN TEPKİ 
 
Hevrîn Xelef’in annesi Sûad Mistefa, “Hevrîn’in katillerinin Suriye’nin geleceğinde bir rollerinin olmasını kabul etmiyorum. Katiller, suçlular ve çeteler nasıl görev alabilirler. Kızımın katilinin, tüm dünyanın gözü önünde gerçekleşen kongreye katılmasını kınıyorum” tepkisinde bulundu.
 
Zenubiya Kadın Topluluğu, Hevrîn Xelef’in katillerinin yargılanmasını isterken, Kongra Star, “Çetebaşlarının öncülüğünde bir sistemi kabul etmiyoruz. Kadın katilleri uluslararası mahkemelerde yargılanmalı” açıklamasında bulundu.
 
KADINLARDAN HTŞ UYARISI 
 
Müslüman Toplumlarda Yaşayan Kadınlar (WLUML) adlı uluslararası feminist ağ da, Suriye’de güç kazanan İslamcı grupların, kadınların özgürlükleri ve ülkenin geleceği üzerinde olumsuz etkiler yaratabileceğine dikkat çekerek,  kadın haklarının kısıtlanacağı ve toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin derinleşeceği endişesini dile getirdi.
 
Batı Asya ve Kuzey Afrika Kadın Dayanışma Ağı (WWSN), HTŞ ve Türkiye’ye bağlı Suriye Milli Ordusu’nun (SMO) kadınlar için tehlike barındırdığını belirtti.
 
NASIL BİR SURİYE? 
 
Kuzey ve Doğu Suriye’deki kadınların çatı örgütlenmesi olan Kongra Star, HTŞ’nin yönetimi ele geçirdiği 8 Aralık'ta şu açıklamayı yapmıştı: “Suriye için oluşturulacak yeni anayasada kadınların yer alması ve öncü bir rol oynaması şarttır. Yeni Suriye’nin inşasında kadınlar, öncü ve baş aktör olmalıdır. Bu nedenle Rojava Kongra Star Meclisi olarak tüm Suriyeli kadınları, ademi merkeziyetçi demokratik Suriye’yi birlikte inşa etmeye çağırıyoruz."
 
Bu açıklamanın ardından kadın örgütleri, bölgede çok sayıda toplantı, çalıştay ve konferans gerçekleştirerek, yeni Suriye inşası ve anayasa yapımında eşit bir şekilde yer almak istediklerinin altını çizdi. 
 
MA / Semra Turan

Diğer başlıklar

15:14 Adalet Bakanı: İmralı için başvurusu olursa izni sağlarız
14:38 Til Temîr ve Sirîn’in köyleri bombalandı
14:36 Botanlı kadınlardan polis şiddetine tepki
14:26 Wan’da kayyım protesto ediliyor
14:22 52 kişinin hayatını kaybettiği sitenin müteahhidi tahliye edildi
14:21 Wan kayyımı Balcı, emniyet yardımcısını daire başkanlığına atadı
14:14 DEM Partililer Meclis'e yürüdü
13:46 Mesrur Barzani: Savaşın son bulması için dayanışmaya hazırız
13:42 İHD’den gözaltılara tepki: Susmuyoruz, korkmuyoruz
13:28 10 Ekim anmasına açılan dava mütalaa için ertelendi
13:19 DEM Parti’den Ankara’da eylem: Kayyımcı anlayıştan vazgeçin
13:18 Amediye kırsalı bombalandı
13:06 28. Metin Göktepe Gazetecilik Ödülleri için başvurular başladı
12:42 Davutoğlu'ndan Bakırhan'a taziye ziyareti
12:25 Adli kadın tutuklulardan ‘Sesimizi duyun’ mesajı
12:20 Avrupa Konseyi kayyım tepkisi: Zeydan'a yönelik hamle kasıtlıdır
12:01 Ayşe Barım'a tahliye kararı veren hakime soruşturma
12:00 Wan kayyımı çöp konteynırlarını toplayarak hurdaya çevirdi
11:49 DEM Parti'nin Avusturalya temasları sürüyor
11:46 DEM Parti'den Kurtulmuş’a kayyıma karşı sorumluluk alma çağrısı
11:06 Son 4 ayda 3 bin 500 kişiye sağlık taraması hizmeti
10:54 Heyetin Federe Kurdistan Bölgesi’ndeki temasları sona erdi
10:46 Kelepçeli muayene dayatmasını reddeden tutsaklara disiplin soruşturması
10:20 İmralı Heyeti ile Mesrur Barzani görüşmesi sona erdi
10:14 İstanbul'da kar yağışı başladı
10:13 ESP: Bahçeli hedef gösterdi, soruşturma açıldı
10:03 'HDK halkların kardeşliği ve birliği demek bu nedenle hedefte'
09:41 Meteorolojiden kar ve fırtına uyarısı
09:40 ‘Kürtçe yasal düzenlemeyle anayasal güvenceye kavuşturulmalı'
09:32 İmralı Heyeti’nin Mesrur Barzani ile görüşmesi başladı
09:30 Menzione: Türkiye'nin Kürtlere karşı işlediği en korkunç suç göçertmedir
09:23 İstanbul için şiddetli kar uyarısı
09:15 Gültan Kışanak: Küresel güçlerin 21. yüzyıl hevesleri Kürt-Türk ittifakı ile boşa çıkarılır
09:10 'Anlıyorum, ama konuşamıyorum' diyenlerin sayısı çok fazla
09:09 Reyhan Hacıoğlu’nun karartılan mektubu
09:07 Kürtler ve dostlarının talebi net: Abdullah Öcalan özgür olmalı
09:04 Agapi'nin yönetmeni: Bu film, o korkunç suçları gün yüzüne çıkarıyor
09:01 DEVA Genel Başkan Yardımcısı Ekmen: Demokratik dönüşüm için her türlü katkıyı vereceğiz
09:00 19 ŞUBAT 2025 GÜNDEMİ
18/02/2025
23:53 Mehmet Türkmen’den mesaj: Birleşe birleşe kazanacağız
23:23 Narin Güran cinayetinde 31 kişiye takipsizlik kararı
23:09 Hayvanları beslediği için hedef alınan kadın yangında hayatını kaybetti
22:46 ‘#HDKBiziz’ paylaşımları: Bu toprakların barış umududur
22:27 Eşbaşkanların mesajı TBMM'de okundu: Bu kumpası bozmalıyız
22:10 Büyükada Davası dosyası kapandı
21:23 Gazeteci Öznur Değer: Basın özgürlüğünü savunacağız
20:48 Türkiye’nin saldırılarında 18 öğrenci ve öğretmen katledildi
20:39 Wan’da tutuklananların sayısı 40’a ulaştı
20:11 İstanbul'da iktidara seslendiler: Siz suçlusunuz, mücadelemiz galip gelecek
19:54 Yunanistan'da gazeteciler 24 saatlik greve gitti
19:29 Kobanêli sanatçı Reşîd Sofî toprağa verildi
19:14 Gözaltı ve tutuklamalara tepki: Halkın mücadelesini durduramayacaksınız
19:02 İmralı Heyeti yarın Mesrur Barzani ile görüşecek
18:59 Kayyım protestosu: Wan halkının direnişini selamlıyoruz
18:37 Kuzey ve Doğu Suriye’de ‘Şam ile diyalog ve ateşkes’ toplantısı
18:34 Öğrenci servisi devrildi: En az 2 ölü
17:45 TÜSİAD’tan hakkındaki soruşturmaya ‘demokrasi’ ve ‘hukuk’ yanıtı
17:02 Dêrsim kayyımı 2 işçiyi daha işten çıkardı
16:52 Rezan Belediyesi Kadın Meclisi’ni ilan etti
16:44 TBB: Wan’da seçmenin iradesi ipotek edildi
16:19 YNK'den görüşme açıklaması: Çözümün tek yolu diyalogdur
16:13 MKG’den tepki: Gözaltındaki gazeteciler serbest bırakılsın
16:02 Wan’daki polis şiddetine araştırma önergesi
16:01 Türkiye’nin gazetecilere dönük saldırıları nedeniyle BM’ye mektup
15:54 Heyetten Rojnews’e taziye ziyareti
15:39 Nevroz Uysal’a yönelik polis saldırısına tepki
15:20 Kayyım protestosunda işkence: Polis, omuz ve parmaklarını kırdı
15:08 Wan’da kayyım protestosu: Tarih kayyımı işgalci olarak yazacak
15:00 Bakırhan: Öcalan'ın çağrısı sürece dair ‘Yol Haritası’ olacak
14:59 'Wan halkı seçme seçilme hakkından azade mi?'
14:48 Mahkeme kararına rağmen taş ocakları faaliyette
14:47 Sağlık örgütleri AKP’li Sarıçam’ın istifasını istedi
14:40 Demokratik Modernite’nin 50’nci sayısı çıktı
14:38 Polis baskınna karşı kültür-sanat nöbeti
14:28 'Tutsaklara para gönderme' kampanyası devam ediyor
14:21 HDK’ye operasyon İstanbul’da protesto edilecek
14:20 Gözaltı ve tutuklamalar protesto edildi
13:55 İmralı Heyeti: Mam Celal'in özlem duyduğu özgürlük gerçekleşecek
13:39 Bolivya’da otobüs kazası: En az 30 ölü
13:23 Amed Kent Konseyi kayyım düzenlemesinin iptalini istedi
13:22 Avukatlar İmralı’ya gitmek için başvurdu
13:10 Wan'da kayyım bilançosu: 400 gözaltı, işkence, tutuklama
13:01 Ümit Akbıyık’ın beyanları nedeniyle 6 yıl ceza
12:47 Bakırhan: AKP iktidarı diyalog çabalarına karşı sabotaj yapıyor
12:45 Suruç Aileleri İnisiyatifi'nden adalet nöbetlerine destek çağrısı
12:43 İmralı Heyeti’nden Şanaz İbrahim Ahmet’e ziyaret
12:37 Dört kentten Tişrîn Barajı’na doğru yola çıktılar
12:36 Gazeteci Kemal Kılıç anıldı: Kalemi yerde kalmadı
12:21 İmralı Heyeti: Kürt aktörler çözümün Öcalan öncülüğünde olacağına hemfikir
12:04 İranlı 229 avukattan 3 kadın tutsak için çağrı
11:59 ABD’de fırtına ve sel felaketi: 14 ölü
11:58 DBP’den AKP’ye: Barış umudunu kırmaktan vazgeçin
11:26 İmralı Heyeti ve Bafil Talabani görüşmesi sona erdi
11:25 Gazeteci Beritan Canözer'e 1 yıl 3 ay hapis cezası
11:23 TÜİK: Gerçek işsizlik yüzde 28 oldu
10:57 'Ev baskınında işkence, çocuğa silah doğrultma' iddiası
10:57 Gözaltılara tepki: Diz çökmeyeceğiz
10:45 DFG ve DİSK Basın-İş’ten gazetecilerin gözaltına alınmasına tepki
10:28 DEM Parti: Bu zihniyet kaybedecek
10:10 İmralı Heyeti ile Bafil Talabani görüşmesi başladı
10:06 HDK'den gözaltılara tepki: Susmayacağız
09:59 Zamandaki aynı andalık: Babil'den Paris'e Kitabeden Kitaba
09:50 Türköne: Zaman Kürt-Türk ittifakı için elverişli şartlar sunuyor
09:37 Beyanlar çelişkili olunca mahkeme cezada indirime gitmedi
09:18 Rojhilatlı Siyaset Bilimci: İran çöküşün eşiğinde
09:13 Kayyıma karşı gece boyu eylem
09:12 Botan'da Dengbêjlik kültürü
09:08 TJA Şirnex Sözcüsü: Sürecin ilerlemesi için öncelikle tecrit kaldırılmalıdır
09:07 AKP’li belediyeden işçilere ‘yandaş sendika’ baskısı
09:03 Alevilerin kutsal ayı: Xızır
09:02 Suriye'de 'yabancı unsur' kim?
09:00 18 ŞUBAT 2025 GÜNDEMİ
08:50 Ege Denizi’nde bir deprem daha
08:36 HDK ve gazetecilere operasyon: En az 52 gözaltı
08:00 İntihar ettiği iddia edilen uzman çavuş hayatını kaybetti
17/02/2025
23:57 Çocuklara şiddet uygulayan erkek tutuklandı
23:09 Kürt sanatçı Reşîd Sofî yaşamını yitirdi
23:02 Narin Güran cinayetinde 15 kişi hakkında iddianame hazırlandı
22:42 Birleşik Metal-İş Şube Başkanı hayatını kaybetti
22:25 Sidekan’da bir çoban vuruldu
22:14 Avcılar'da geri dönüşüm tesisinde yangın
21:49 Zelensky Ankara’da
21:18 Parivash Moslemi Evin Cezaevi’nde açlık grevine başladı
21:10 Gazeteci Egîd Roj Hesekê’de toprağa verildi
21:02 ÖHD ve TJA’dan DEM Partili Newroz Uysal’a yönelik polis şiddetine tepki
20:59 11 kişiye tutuklama 10 kişiye sınır dışı edilme kararı
20:43 Wan’da 20 tutuklama
20:36 Êlih’te gençlerden kayyım protestosu
20:14 Suriye’de 4 kişi öldürüldü
19:43 Wan Emek ve Demokrasi Platformu: AKP ülkeyi irade gaspıyla yönetiyor
19:13 Meletî'de 4.4 büyüklüğünde deprem
19:11 Öğretmenevi Davası’nda 13 yıl hapis cezası
18:54 Eyn Îsa’nın köylerine SİHA saldırısı
18:48 Êlih’te 2 genç gözaltına alındı
18:43 Ayşe Barım'a önce tahliye, sonra yeniden tutuklama
18:18 Protestolar sürüyor: Kayyım uygulamasına derhal son verilsin
17:58 Tetwan Belediye Eşbaşkanı Erol serbest bırakıldı
17:48 Amed’de gözaltına alınanlardan 4’ü tutuklandı
17:26 Üniversite öğrencisi, dekan yardımcısını vurup intihara teşebbüs etti
17:14 ‘Hatay’daki beton santrali derhal kapatılsın’
17:06 Şube başkanı, sekreteri öldürüp intihar girişiminde bulundu
16:51 İzmir'de 3 kişi tutuklandı
16:47 ‘Öcalan’dan Kandil’e, Kuzey ve Doğu Suriye’ye ve Avrupa’ya mektup gitti’
16:40 Wan’da açıklama ardından yürüyüş
16:10 Çiğdem Kılıçgün Uçar: Tarihi fırsat Öcalan’dır
15:30 Özdağ hakkında ‘Cumhurbaşkanına hakaret’ suçundan iddianame
15:28 BİRTEK-SEN Genel Başkanı tutuklandı
15:25 Tatwan Belediye Eşbaşkanı Erol gözaltına alındı
15:12 Amed’de gözaltına alınanlar adliyeye sevk edildi
14:56 Sosyalist partilerden 'Böyle gitmez' kampanyası