RIHA - Urfa Cumhuriyet Başsavcılığı'nın 30 yıldır kayıp olan ve 2015 yılında esas numarası değiştirilen soruşturma dosyasına “maktul” olarak eklenen Özgür Gündem gazetesi muhabiri Nazım Babaoğlu hakkında 2021’de “örgüt üyeliği” iddiasıyla soruşturma başlattığı ortaya çıktı. 

 

Riha’da 12 Mart 1994’te kendisine gelen “acil haber var” telefonuyla çağrıldığı Sêwereg (Siverek) ilçesinden bir daha geri dönemeyen Özgür Gündem gazetesi muhabiri Nazım Babaoğlu, 30 yıldır kayıp. Gazeteci Babaoğlu’nun kaybedilmesinin ardından ailesi ve Özgür Gündem gazetesinde birlikte çalıştığı meslektaşları, yıllarca hukuksal mücadele verdi. Bu sürüçte ailesi ve meslektaşları, yürütülmeyen soruşturma sebebiyle olayın tanıklarına dahi kendi imkanları ile ulaştı. Dönemin savcıları ve kolluk kuvvetleriyle görüşmeler yapan aile, kendi imkanları ile buldukları tanıkların dinlenmesine ilişkin savcılık makamına dilekçeler yazdı. 

 

YARGI SÜRECİ BOYUNCA AİLE ALEYHİNE KARARLAR VERİLDİ

 

O dönem kardeşi kayıp olan bir başka yurttaş, kardeşini ararken Nazım Babaoğlu’nu Sedat Bucak’ın evinde gördüğünü Babaoğlu ailesine anlattı. Aile, tanıklık eden kayıp yakınının beyanlarını ve buldukları bütün delilleri, dönemin Diyarbakır Özel Yetkili Savcısı Ahmet Karacan’a teslim etti. Kayıtlara geçen bu beyanlar ve delillerle birlikte ardından Urfa Savcılığı’na suç duyurusunda bulunuldu. Savcılık, soruşturmanın kovuşturmaya dönüştürülmesini "delil yetersizliği" gerekçesi ile reddetti.

 

Aile, 10 yıllık soruşturma süreci ardından verilen kararı Danıştay’a taşıdı, ancak dosya burada da 10 yıl bekledi. Aile, 2018 yılında Danıştay’ın da kararının olumsuz olması üzerine Anayasa Mahkemesi’ne (AYM) başvurdu. 5 yıl sonra 30 Mart 2023’te karar veren AYM, Babaoğlu ailesinin “yaşam hakkı ihlali” kapsamında yaptıkları başvuruyu, soruşturmanın devam etmesi ve başvuru yollarının tüketilmemesi nedeniyle kabul edilemez buldu. Ayrıca, hakkaniyete uygun yargılama hakkının ihlal edildiğine ilişkin iddianın da dayanaktan yoksun olduğunu savunan AYM, bu talebin kabul edilemez olduğu kararını verdi. Babaoğlu ailesinin makul sürede yargılamanın ihlal edildiği talebini de değerlendiren mahkeme, bu talebi kabul edilebilir olarak değerlendirerek, Babaoğlu ailesine yargılama giderleri için 12 bin TL tazminat ödenmesine karar verdi.

 

AYM’YE GÖRE 30 YILDIR KAYIP OLAN NAZIM HALA YAŞIYOR

 

Aileye tebliğ edilen AYM’nin gerekçeli kararında, aile bireyleri hakkında “Dönem dönem terör örgütü üyesi veya propagandasından sabıka kayıtları olduğu ve mahkemelerde yargılandığı”,  bunun yanı sıra nüfus kayıtlarında inceleme yapıldığı ve “Nazım’ın hala yaşıyor olduğu” beyanları yer aldı. 

 

AYM'NİN YAŞIYOR DEDİĞİ BABAOĞLU SAVCIYA GÖRE ÖLÜ

 

Son olarak aile avukatlarının yaptıkları UYAP sorgulamalarında, Nazım Babaoğlu’na ilişkin yürütülen soruşturma dosyasının esas numarasının 2015 yılında değiştirildiği, Babaoğlu’nun “maktul” olarak gösterildiği dosyaya aranan bir şüphelinin eklendiği ve 2021 yılında gazeteci Babaoğlu hakkında “Örgüt üyeliği” iddiasıyla soruşturma başlatıldığı ortaya çıktı. Her iki soruşturma dosyası için alınan kısıtlılık kararı nedeniyle avukatlar ve aile, dosyanın ayrıntılarına ilişkin bilgi alamıyor. 

 

‘AİLE AİHM’E BAŞVURDU’

 

Konuya dair konuşan İnsan Hakları Derneği (İHD) Riha Şube yöneticisi Avukat Mustafa Vefa, Babaoğlu’nun 12 Mart 1994’te haber için Siverek’e gittiğini ve kendisinden bir daha haber alınamadığını hatırlattı. Ailenin o süreçten bu yana verdiği hukuksal mücadeleden hiç bir sonuç alamadığını kaydeden Vefa, “En son AYM kararından sonra aile, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne (AİHM) başvurdu. Ancak bu süreç içerisinde çok ilginç gelişmeler yaşandı” ifadelerini kullandı. 

 

‘DOSYADA KISITLILIK KARARI VAR’

 

2015 yılında Nazım’ın “maktul” olduğu bir soruşturmanın açıldığını öğrendiklerini aktaran Vefa, Urfa Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından yürütülen ve kısıtlılık kararı bulunan dosya hakkında itirazda bulunulduğunu, ancak herhangi bir sonuç alınamadığını kaydetti. Vefa, “Aile İHD’ye başvuruda bulundu ve biz gidip Nazım Babaoğlu’na ilişkin dosyaları sorgulamak istedik. Urfa Cumhuriyet Başsavcılığında sorgulama yaptık ve sorgulamada 2015 tarihli bir soruşturma başlatılmış ve bu soruşturmada Nazım ‘maktul’ olarak yer almış. Bununla beraber dosya içerisinde bir ‘şüphelinin’ olduğunu da öğrendik. Ama tüm ısrarlarımıza rağmen dosya hakkında bir detay öğrenemedik. Dosya içerisinde kim olduğunu bilmediğimiz bu şüpheli hakkında yakalama kararı olduğunu öğrendik. Dosya TEM savcısında. Bu dosya kısıtlama kararıyla birlikte 2015’ten bu yana sürüyor. Bu dosyaya ulaşamamak başlı başına bir hak ihlalidir” diye konuştu.

 

KAYIP GAZETECİYE ‘ÖRGÜT ÜYELİĞİ’ SORUŞTURMASI

 

Vefa, bu sorgulamalar sırasında yine Urfa Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından 2021 yılında Nazım Babaoğlu hakkında “örgüt üyesi olmak” iddiasıyla “şüpheli” olarak bir başka soruşturma açıldığını öğrendiklerini dile getirdi. 

 

‘NAZIM’IN AKİBETİNİ ÖĞRENMEK İSTİYORUZ’

 

2021’de açılan soruşturmada da yine kısıtlama kararı olduğunu belirten Vefa, şunları söyledi: “Biz bu dosyaların kısıtlama kararlarının kaldırılarak hem aile hem de avukatlara açılması talebinde bulunduk. Çünkü 2022 yılında Hilvan’da kemikler bulundu. Hem Babaoğlu’nun ailesi hem de Urfa’da yaşayan diğer kayıp yakınları, aile bireylerine ait olduğu düşüncesiyle Hilvan’da suç duyurusunda bulunduk. Ancak o günden bu yana dosyada bir değişiklik olmadı. Sadece en son 2 ay önce aileyi çağırarak kan örnekleri alındı. Hala adli tıptan gelecek olan cevabı bekliyoruz. Açıkçası bir kayıp dosyasında nadir rastlanan bir durum. Yani bir yandan bulunan kemikler var, biz bunların Nazım’a ait olabileceği düşüncesi ile soruşturmaya dahil olduk. Bir yandan da bizim dışımızda, ailenin avukatları dışında yürütülen bir süreç varmış. Bundan daha yeni haberimiz oldu. 2015’ten bu yana yürüttükleri dosyada kimi aradıklarını, şüphelinin kim olduğunu, Nazım’ın kaybında kimin olabileceğine ilişkin bir şüpheleri varsa bunları bizimle paylaşmaları gerekiyordu. Çünkü bizim bildirdiğimiz tanıklar vardı. Devam eden bir dosya süreci vardı. Bir de AYM, aldığı kararda Nazım'ın 'yaşadığını' iddia ederken, savcılık açtığı soruşturmada Nazım'ı maktul yani ölü olarak geçiyor. Burada bir birinden kopuk bir süreç işletiliyor. Biz hukuksal girişimlerde bulunacağız. Eğer etkin bir soruşturma yürütülmek isteniyorsa, bizler de bu soruşturmaya katılıp Nazım’ın akıbetini hep birlikte öğrenmek istiyoruz.”  

 

MA / Ceylan Şahinli