ANKARA - 2024 bütçesinin en büyük payına sahip Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın 4 trilyon 564 milyarlık bütçesi, bugün Plan ve Bütçe Komisyonu'nda görüşülmeye başlanacak.
AKP'li Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan'ın imzasıyla Meclis Plan ve Bütçe Komisyonu’na sunulan “2024 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Teklifi”nin görüşmeleri devam ederken, teklifin genel cetvelleri 17 Ekim’de partilerin komisyon sözcüleri ve üyeleriyle paylaşıldı. Her bakanlık ve idare için öngörülen bütçe cetvellerinde detaylar yer almazken, Hazine ve Maliye Bakanlığı’na bu yıl 4 trilyon 564 milyar 425 milyon lira bütçe ayrılması öngörüldü.
DEV BÜTÇE NEREYE GİDİYOR?
2024 bütçesinin 3'te birini oluşturan bakanlık bütçesi, bugün komisyonda görüşülmeye başlanacak. Söz konusu bütçenin 2 trilyon 958 milyar 311 milyon 515 bin lirası “Cari Transferler” kısmına ayrıldı. Bakanlığın bütçesinden “Sermaye Giderleri” için 1 milyar 736 milyon 960 bin lira ayrıldı. “Sermaye Transferleri” için 49 milyar 525 milyon 793 bin lira, "Personel Giderleri" için 16 milyar 261 milyon 55 bin lira, "Mal ve Hizmet Alım Giderleri" için 20 milyar 352 milyon 706 bin ödenek harcaması öngörüldü. Bakanlığa, “Borç vermek” için 262 milyar 343 milyon 859 bin lira bütçe kullanma yetkisi verildi.
Bütçede en çok dikkat çeken kalemlerin başında “Faiz Giderleri” geldi. Bu gider için ödenek harcaması 1 trilyon 254 milyar oldu. Bakanlık, yıl boyunca pek çok kalem altında bu bütçeyi kullanmayı planlıyor. “Kadının Güçlenmesi” kalemi altında 916 milyon gibi küçük bir pay planlanırken, “Şehit Yakını ve Gaziler” başlığı altında 10 milyar lira harcaması planlanıyor. Bakanlığın bu yıl almayı planladığı araç sayısı ise en az 152.
DETAYLARDA NE VAR?
Bakanlık bünyesinde bulunan Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’na (BDDK) ayrılan bütçe, 2022 yılına göre 4 kat arttı. İdare için iki yıl önce 1 milyar 253 milyon lira ayrıldı. Ancak yapılan "tasarruf" üzerine yıl boyunca sadece 968 milyon 54 bin lira harcandı. 2023 yılı için ayrılan bütçe 1 milyar 888 milyon oldu. İdare, bu bütçenin 707 milyonunu 6 ayda tüketti. Bu yıl için ise idare için 4 milyar 409 milyon bütçe öngörüldü.
Bu bütçe içinde yer alan 3 milyar 306 milyon “Finansal Sistemin Geliştirilmesi ve Sigortacılık” için, 292 milyon lira “Yönetim ve Destek Programına”na, 810 milyon lira “Program Dışı Giderler”ne, 1 milyar 323 milyon lira “Personel Giderleri”ne, 637 milyon lira “Mal ve Hizmet Alım Giderleri”ne ayrıldı. Bunun yanı sıra idareye bu yıl “Cari Transferler” için 915 milyon 550 bin lira bütçe ayrıldı. “Sermaye Giderleri” kalemi altında ise idarenin 1 milyar 198 milyon lira harcaması öngörüldü.
82 MİLYONLUK YOLLUK
Ayrılan bütçede idarenin “Personel Giderleri” kalemi altında, işçilere yıl boyunca 154 milyon 800 bin, sözleşmeli personele 956 milyon lira, memura 1 milyar 325 milyon ve diğer personele ise 69 milyon harcaması planlandı. “Sosyal Güvenlik Kurumlarına Devlet Pirimi Gider” kalemi için ise, 331 milyon lira harcanması öngörüldü. Ayrılan bütçede yer alan “Mal ve Hizmet Alım Giderleri” kalemi altında, “Yolluklar” başlığına 82 milyon, “Temsil ve Tanıtıma” 9 milyon, “Bakım ve Onarıma” 44 milyon, “Görev giderlerine” 21 milyon, “Hizmet Alımları” başlığına 394 milyon ve “Tüketime Dayalı Mal ve Malzeme Alımına” 81 milyona lira öngörüldü. “Cari Transferler” kalemi altında yer alan “Görevlendirme giderlerine” 90 milyon ve “Gelirlerden Ayrılan Paylar” bölümüne 810 milyon lira öngörüldü. İdareye bu yıl en az bir tane 4x2, bir tane 4x4 ve bir tane minibüs de alması için merkezi bütçede pay ayrıldı.
PERSONEL GİDERLERİ 6 KAT ARTTI
Bakanlık bünyesindeki Gelir İdaresi Başkanlığı’nın bütçesi en az 6 kat arttı. 2022 yıllında başkanlığa 5 milyar 533 milyon bütçe ayrıldı. Başkanlık bu bütçenin yaklaşık iki katı olan 9 milyar 432 milyon harcadı. 2023 yıllında 13 milyarlık bütçe verildi. Bu bütçenin 7 milyarını 6 ayda tüketildi. Bu yıl başkanlığa 32 milyar 104 milyon 510 bin bütçe ayrıldı. Başkanlık bu bütçenin 8 milyar 475 milyonu “Yönetim ve Destek Programı”, 21 milyar 143 milyonunu “Kamu Gelirleri Yönetimi" ve 2 milyar 485 milyonunu “Kayıt Dışı Ekonomi ile Mücadele”ye harcayacak.
Başkanlık için 2022 yıllında “Personel” gider harcaması için 4 milyar ödenek sağlandı. Ancak başkanlık yaklaşık 6 milyar harcadı. 2023 yılında ayrılan 8 buçuk milyarın 5 milyarını 6 ayda tüketti. Bu yıl için "Personel Gideri" için 23 milyar 444 milyon lira ödenek ayrıldı. “Mal ve Hizmet Alım Giderleri” için 2 milyar 38 milyon lira ödenek harcaması öngörüldü. “Cari transfere" 115 milyon, “Sermaye Giderleri"ne 3 milyar 560 milyon ve “Sosyal Güvenlik Kurum Giderleri"ne 2 milyar 945 milyon ödenek ayrılması planlandı.
'KAR AMACI GÜTMEYENLERE' 115 MİLYON
Başkanlık, bu yıl “Mal ve Hizmet Giderleri” kalemine ayrılan 2 milyarın 71 milyonunu “Yolluk”a, 14 milyonu “Teslim ve Tanıtıma”, 1 milyar 24 milyonu “Hizmet Alımı"na, 654 milyonu “Tüketime Yönelik Mal ve Hizmet Alımı"na harcamayı planladı. Başkanlık, “Kar Amacı Gütmeyen Kuruluşlar” başlığı altında en az 115 milyon ödenek harcama yetkisine sahip olacak. Başkanlık, bu yıl en az 150 araç almak için Merkezi Yönetim Bütçesi’ni kullanma yetkisine sahip olacak.
KİK’E DEV BÜTÇE
Bakanlık bünyesinde yer alan bir diğer idare Kamu Gözetimi Kurumu'na 404 milyon bütçe ayrıldı. İdare, bu bütçenin 377 milyonunu "Ticaretin Düzenlenmesi, Geliştirilmesi ve Kolaylaştırılması" başlığına ve 26 milyonunu “Yönetim ve Destek Programına” ayırdı. Bu idare, bir yıl boyunca 10 milyon "Cari Transfer" yapabilecek ve bunun yanı sıra “Mal ve Hizmet Alım Giderleri” başlığı ile 72 milyon, “Personel Giderleri” başlığı ile 253 milyon lira harcayacak.
Kamu İhale Kurumu’na (KİK) ayrılan bütçe de dikkat çekti. Bu kuruma 2022 yılında 200 milyon bütçe verildi. Geçen yıl ise KİK’e 400 milyon bütçe ayrıldı. Ancak KİK ilk 6 ayda bu bütçenin hepsini tüketti. Bu sene ise KİK’e iki yıl önceki bütçeye kıyasla 6 kat, yani 1 milyar 200 milyon bütçe verildi. KİK’e sadece “Cari Transfer” başlığı altında bu bütçenin 3 birini harcama yetkisi de verildi. Buna göre KİK, bu bağlamda 412 milyon harcama yapabilecek.
TÜİK’İN GİDERİ 5 KAT ARTTI
Türkiye İstatistik Kurumu’na (TÜİK) ayrılan bütçe de 2020 yılına oranla 5 kat arttı. TÜİK’e iki yıl önce toplamda 586 milyon ödenek ayrıldı. TÜİK bunun bir buçuk katını harcadı. Geçen yıl TÜİK’e 1 milyar 244 milyon bütçe ayrıldı. Bu bütçenin 700 milyonu 6 ayda tüketildi. Bu yıl ise 3 milyar 53 milyon bütçe ayrıldı.
Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme Kurumu, Özelleştirme İdaresi Başkanlığı ve Sermaye Piyasası Kurulu’na da milyarlarca lira ödenek ayrıldı.
MA / Mehmet Aslan