SİİRT - Zorava Çayı ile ilgili yerel mahkemenin “ÇED raporunun iptali talebinin reddi” kararı Danıştay’dan döndü.
Siirt’in Eruh ilçesine bağlı Kuşdalı (Şavura) köyünden geçen Zorava Çayı'nda, 2015 yılında köylülerin tepkilerine rağmen Hidroelektrik Santrali (HES) yapıldı. Beş yıl içinde tamamlanan HES’e, yaklaşık 7-8 kilometre uzaklıkta yeni bir santral kurulmak isteniyor. Devlet Su İşleri (DSİ) ile Tigris Enerji Üretim A.Ş. tarafından ortak yapılacak proje, 21 Mart 2019 tarihinde “Mergi Regülatörü ve Hidroelektrik Enerji Üretim Tesisi için Su Kullanım Hakkı Anlaşması” kapsamında imzalandı.
DURDURMA KARARI
Köylüler, firmayla yapılan anlaşma sonrası hazırlanan Çevre Etki Değerlendirme (ÇED) raporunun “Usule uygun yapılmadığı” için yürütmenin durdurulması talebiyle 25 Nisan 2019 tarihinde Siirt İdare Mahkemesi'ne başvurdu. Mahkeme, beş gün sonra 30 Nisan’da, "Dava konusu işlemin uygulanması halinde yapılması planlanan projenin inşaata başlanabileceği, projenin ekolojik dengeyi etkileyebileceği, bu durumun ise telafisi imkansız veya güç zararlara sebebiyet vereceği” gerekçesiyle yürütmeyi durdurma kararı verdi.
Kararın ardından projenin sürdürülme girişimleri nedeniyle köylüler ikinci defa “ÇED raporunun usule uygun yapılmadığı” nedeniyle mahkemeye başvurdu. Mahkeme, 10 Haziran 2019 tarihinde ikinci kez yürütmeyi durdurma kararı verdi.
MAHKEME BAŞKANINDAN ŞERH
İdare Mahkemesi'nde, davanın son duruşmasında ÇED raporunun iptali talebi görüşüldü. Üç kişilik mahkeme heyetinden iki hakim raporun iptaline ilişkin yapılan başvuruya ret oyu verirken, mahkeme başkanı Mehmet Altay ise raporun iptali yönünde şerh koydu. Altay, şerh kararında: “Mahkememizce yapılan keşif sonucunda alınan bilirkişi raporunda inşaat aşamasında faaliyet gösterecek geçici tesislerden olan kırma eleme tesisi hazır beton santralinin etkileri ile tedbirlerine yer verilmediği, ayrıca faaliyetin gerçekleştireceği hat ve yapımdaki diğer faaliyetlerin çevresel etkinleşme nasıl bir yansıması olacağı ile ilgili gerekli değerlendirmelerin olmadığı tespitlerine yer verildiği görülmekte olup dava konusu Mergi Regülatörü ve HES projesine ilişkin davalı idareden alınan çevresel etki değerlendirme olumlu kararının ‘Kırma, Eleme Tesisi ve Hazır beton Santrali’ne ilişkin kısmi yönünde iptaline karar verilmesi gerektiği görüşü ile aksi yöndeki çoğunluk görüşüne katılmamaktayım” diye belirtti.
DANIŞTAY'DAN DÖNDÜ
Mahkeme heyeti ayrıca, dava süresince oluşan 15 bin TL masrafın davacılar tarafından ödenmesine de karar verdi. Mahkemenin ret kararı üzerine köylüler, Danıştay'a temyiz başvurusunda bulundu. Köylülerin başvurusunu değerlendiren Danıştay, temyiz başvurusunu kabul etti. Temyiz kararını ele alan Danıştay, Siirt İdare Mahkemesi’nin 2 Aralık 2020’de aldığı “ÇED raporunun iptali talebinin reddi” kararının bozulmasına hükmetti.
ÇED İPTAL EDİLDİ
Danıştay, mahkemenin dava süresince oluşan masrafların köylülerden istenmesi kararını da bozulmasına karar verdi. Dosyanın mahkemeye gönderilmesine karar veren Danıştay, karar düzeltme yolunun kapalı olduğunu belirterek, alınan kararların oy birliğiyle alındığını duyurdu. Danıştay kararının değerlendirme bölümünde şu ifadeler yer aldı: “Keşif ve bilirkişi incelemesi yaptırılarak, uyuşmazlığın esası hakkında alınacak rapor ile dosyadaki bilgi ve belgelerini birlikte değerlendirilmesi suretiyle yeniden bir karar verilmesi gerekmektedir. Bu itibarla karara esas alınabilecek nitelikte ve yeterlilikte olmayan bilirkişi raporuna dayanılarak verilen davanın reddi yolundaki idare mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.”
Danıştay’ın 24 Haziran’da aldığı karar, 13 Temmuz’da Siirt İdare Mahkemesi’nde görüldü. Danıştay'ın bozma kararının ardından davayı yeniden gören Siirt İdare Mahkemesi, Danıştay'ın kararı bozma doğrultusunda ÇED raporunun iptal edilmesi yönünde karar verdi.
MA / Fethi Balaman