ANKARA - BM'nin Afganistan raporunda, bütün yasaları ve hakları askıya alan Taliban'a, "reformlar geliştirmek için BM ofisleriyle irtibat kur" çağrısına yer verilmesi dikkat çekti.  

 

Birleşmiş Milletler (BM) Afganistan İnsan Hakları Özel Raportörü Richard Bennett, ABD'nin Ağustos 2021'de Taliban'a teslim ettiği Afganistan'daki duruma dair rapor hazırladı. Raporda, insan hakları ihlallerinin Afgan halkları üzerindeki yıkıcı etkilerinin bir kataloğu oluşturuldu. Raporda, yabancı hükümetlerin eylemlerinin ülkede neden olduğu ekonomik krizin insani etkisine de yer verilerek, “tüm tarafların ekonomik ve sosyal hakların sağlanamamasından dolayı çeşitli derecelerde sorumluluk taşıdığı” belirtildi.  

 

İHLALLER

 

Raporda, "Kadınların ve kız çocuklarının sivil hakların yanı sıra ekonomik, kültürel, siyasi ve sosyal haklardan yararlanma" oranlarında ciddi bir gerileme olduğu aktarıldı. Raporda, başka hiçbir ülkede kadınlar ve kız çocuklarının kamusal yaşamın tüm alanlarından bu kadar hızlı bir şekilde itilmediğine işaret edildi. Ayrıca Taliban'ın eski hükümet yetkililerine, gazetecilere ve dini azınlıklara yönelik ihlaller ve diğer haklarla ilgili kaygılar detaylandırıldı.

 

'TALİBAN NE DESE O' 

 

Bennett'in 2001'de de Afganistan'da çalışmış biri olduğu ve Taliban zulmünün ne kadar daha şiddetli bir hale geldiğine tanıklık yaptığına dikkat çekilerek, "Taliban yönetimindeki Afganistan'da hukukun üstünlüğünün bir anlamı yok. Hukukun ne olduğunun tanımları dahi belli değil. Taliban, ülkenin anayasasını iptal ettiğinden ve tüm yasaların şeriata veya İslam hukukuna uyması gerektiğini belirttiğinden, hangi yasa ve yönetmeliklerin yürürlükte olduğu veya suçların nasıl ele alınacağı net değildi. Bunun yerine keyfi olarak yorumlanan kurallar ve kararnameler var ve yasal davalar yetki alanları ve mekanlar arasında kendine özgü bir şekilde ele alınıyor. Temel suçlar ise genellikle savcılar veya hakimler dahil edilmeden güvenlik güçleri tarafından ele alınıyor. Kısacası yasa, Taliban yetkilisi ne derse odur. İnsan haklarını daha fazla tehdit eden bir durumu hayal etmek güç" ifadelerine yer verildi. 

 

BM'DEN ÇAĞRI!

 

Raporun sonunda, BM tavsiyelerine de yer verilerek, "Taliban yetkilileri BM raporunun tavsiyelerini ciddiye almalı. Acil olarak kadın ve kız çocuklarının haklarını ihlal etmeyi bırakmalı, dini azınlıkları korumalı, istismarcı politikaları feshetmeli ve reformlar geliştirmek için özel raportörler ve diğer BM ofisleriyle irtibat kurmalıdır" çağrısı yapıldı. 

 

BM İnsan Hakları Konseyi, raporun bulgularını Eylül ayı sonunda tartışacak ve suiistimalleri araştıracak.